Иқтисодиётни рақобатбардошлигини ошириш жараёнида аҳоли бандлигини тармоқлар бўйича тақсимланиши

1-жадвал. Меҳнат ресурсларини тармоқ соҳалари бўйича тақсимланниши (Япония, Карея, Хитой ва Ўзбекистон)

Аҳоли бандлиги,%	Япония		Карея		Хитой		Ўзбекистон
	2007 й	2017 й	2007 й	2017 й	2007 й	2017 й	2017 й
Қишлоқ хўжалиги	4.29	3.49	7.59	4.89	40.8	27.0	27.3
Хизмат кўрсатиш	67.5	70.93	66.37	70.32	32.4	44.9	62.2
Саноат	28.21	25.58	25.46	24.79	26.8	28.1	13.5

Жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики қишлоқ хўжалиги ва хизмат кўрсатиш соҳаларида банд бўлган аҳолининг салмоғи ўртасидаги вариация кўрсаткичи юқори бўлсада, саноатда банд бўлган аҳоли салмоғи бўйича тафавут деарли йўқ, яъни ўртача 26.4 %ни ташкил этган.³ Мамлакатимизда аҳоли бандлигининг ўрганилган мамлакатлар билан қиёслаганда сезиларли фарқ саноат тармоғига тўғри келиб 13.5 %ни ташкил этмоқда, яъни таққосланаётган мамлакатларнинг ўртача салмоғи натижасидан 51.1 %га камлигини кўриш мумкин (1-жадвал).

Маъулмки, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида миллий иқтисодиёт корхоналарининг ички ва ташқи бозорларда рақобатбардошлигини ошириш, инновацион фаолиятни кенгайтириш ва рағбатлантириш, инновацион иқтисодиётни шакллантириш жараёнида аҳоли бандлигини ошириш каби миллий иқтисодиётни ривожлантиришнинг устувор вазифалари белгиланган. Бу борада бизнинг фикримизча қуйидагиларни амалга ошириш мақсадга мувофиқ:

• 
  Ишлаб чиқаришда кластер тизимини янада такомиллаштириш орқали фан-таълим-илмий тадқиқот ишлари-патент-ишлаб чиқариш интеграциясини янада такомиллаштириш;
  
• 
  Рақобатбардошликни таъминловчи макроиқтисодий, микроиқтисодий, табиий шароит каби омилларини тизимлаштириш. Унда инфратузилма ва инфармацион комуникация теҳнологияларига аҳолининг мослашувчанлигини ошириш чора тадбирларини ишлаб чиқиш;
  
• 
  Инновацион иқтисодиётни шакллантириш шароитида аҳоли бандлигини таъминлашда бирламчи секторда бандлик салмоғини ошириш мақсадида саноат тармоқларини янада кенгайтириш;
  
• 
  Халқаро стандартларига мос жисмоний ва рақамли инфратузилма ва алоқа тизими, макроиқтисодий барқарорликни таъминлашнинг инновацион моделлари, юқори инсон капиталига ва ривожланган молиявий тизимга эга бўлган мамлакатларнинг тажрибаларини амалиётга тадбиқини минтақалар бўйича тажрибадан ўтказиш.
  

Юқоридагилардан келиб чиқиб шундай хулосага келиш мумкинки, иқтисодиётнинг етакчи тармоқларини модернизациялаш, техник ва технологик янгилаш жараёнлари жадаллашмоқда. Шу билан биргаликда, инновацион иқтисодиётни шакллантиришнинг босқичли дастурларини ишлаб чиқишнинг аҳамияти ортиб бормоқда. Бу жараёнда аҳоли бандлигининг тармоқлар кесимидаги мутаносиблигини таъминлаш рақобатбардошликни оширади, инновацион янгиликларни амалиётга жорий этиш, улардан самарали фойдаланиш имконияти кенгаяди.

1^Review of Competitiveness Frameworks-Harvard Business School https://www.hbs.edu/.../Review%20of%20Competitiveness%...

2^ Klaus Schwab, The Global Competitiveness Report 2018. World Economic Forum

3^ https://www.statista.com/statistics/270161/economic-sector-distribution-of-the-workforce
www.stat.uz