Иқтисодиёт (тармоқлар ва соҳалар бўйича) таълим йўналиши талабалари учун “Корхона иқтисодиёти” фанидан

6.5. Корхонани бошқаришнинг самарадорлигини ошириш йўллари

Миллий иқтисодиётнинг ишлаб чиқариш соҳасидаги корхоналарда бошқариш тизимини такомиллаштириб бориш долзарб масала ҳисобланади. Уни муваффақиятли ҳал қилиш − корхоналарда бошқарув тизимининг самарадорлигини оширишга, бошқарув харажатларини камайтиришга ва ишлаб чиқариш фаолиятининг иқтисодий кўрсаткичларини яхшилашга имконият яратади.

Корхоналарнинг бошқарув тузилмаларини такомиллаштириш йўналишлари асосида бир қатор сифат кўрсаткичлари ётади. Бу кўрсаткичлар жумласига қуйидагилар киритиш мумкин:
Оптималлик – корхона бўлинмалари ўртасида энг кам бошқарув бўғинларига эга бўлган ҳолда ўзаро алоқаларни оқилона тарзда ўрнатишдир. Ҳозирда бошқарув тизимини такомиллаштириш олдига қўйилувчи асосий талаблардан бири − кўп бўғинлиликни қисқартириш ҳисобланади.
Тезкорлик (оперативлик) − бошқарув қарорларининг ўз вақтида ва сифатли бажарилишини таъминлаш учун барча функционал бўлинмаларнинг ўзаро алоқаларида аниқликнинг бўлишлигини ва ишларнинг жадаллик билан бажарилишини таъминлаш. Тезкорлик бошқарув тизимининг самарадорлигида муҳим туртки ҳисобланади.
Ишончлилик – ахборотларнинг ҳаққонийлигини таъминлаш, уларни ўз вақтида олиш ва улар асосида қабул қилинган бошқарув қарорларини бажарувчиларга зудлик билан етказиш.
Тежамкорлик – бу бошқарув тизимида максимал самарага эришган ҳолда бошқарув аппарати ва унинг харажатларини камайтириш.
Ҳозирги пайтда корхоналарни бошқаришни такомиллаштиришнинг муҳим йўналишларидан бири сифатида бошқарув тизимида − иш вақти йўқотилишининг олдини олиш, ускуналарнинг бекор туриб қолишини қисқартириш, меҳнат ва моддий ресурслардан оқилона фойдаланишга кўмаклашувчи компьютер техникасидан фойдаланиш.
Корхоналарни бошқаришда ишлаб чиқариш жамоаларида зарур бўлган социал-психологик муҳитни шакллантириш катта аҳамиятга эга. Социал-психологик муҳит бошқарувни издан чиқаради ёки аксинча, бошқарув самарадорлигининг ошишига олиб келади.
Социал-психологик муҳит орқали зарур бўлган корпоратив руҳият шаклланади ва бошқарув функцияларининг муваффақиятли амалга оширилиши таъминланади.