―ИҚтисодиёт‖ факультети

 
1-rasm. Oziq-ovqat xavfsizligiga erishishning muhim shartlari
65
 
65
D.N.Saidova, I.B.Rustamova, Sh.A.Tursunov. Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi. O‗quv 
qo‗llanma. T.: ―O‗zR Fanlar Akademiyasi Asosiy kutubxonasi‖ nashriyoti, 2016. - 257 b. 

---

99 
Davlatning oziq-ovqat xavfsizligini ta‘minlash siyosati o‘zini-o‘zi oziq-ovqat 
mahsulotlari bilan ta‘minlash darajasi hamda ularni import qilish darajalarini oqilona 
uyg‘unlashtirish, mamlakat aholisini oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta‘minlashning 
kafolatlangan imkoniyatlarini yaratish, bu borada xalqaro hamkorlik aloqalarini o‘rnatishga 
qodirligi muhim hisoblanadi. Bundan tashqari, ushbu siyosat davriy ravishda yangilanib 
turadigan oziq-ovqat zahirasini yaratishga ham qaratilgan bo‘ladi. 
Yuqoridagi rasmda aks etgan ma‘lumotlardan ko‘rinib turibdiki, mamlakatimiz 
aholisining oziq-ovqat mahsulotlariga bo‘lgan talabi yildan-yilga oshib bormoqda. Bunday 
sharoitda mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini ta‘minlash masalasi yanada dolzarb 
muammoga aylanib boradi. 
2-rasm. 2000-2017 yillarda aholi jon boshiga oziq-ovqat mahsulotlari iste‘moli, kg
66

66
www.stat.uz - O‗zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‗mitasi rasmiy veb-sayti 

ma'lumotlari. 

---

100 
Oziq-ovqat xavfsizligi mamlakat aholisini asosiy oziq-ovqat mahsulotlari bilan o‘zini 
o‘zi, mustaqil ta‘minlashga qodirligini ifodalaydi. Shuningdek, oziq-ovqat importiga o‘ta 
bog‘liqlikdan xalos bo‘lganligini anglatadi. Ta‘kidlash joizki, oziq-ovqat xavfsizligi faqat 
ichki o‘zini o‘zi to‘liq oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta‘minlash bilan cheklanmaydi. Buning 
uchun oziq-ovqat importi ham e‘tiborga olinadi.
Oziq-ovqat xavfsizligiga erishishning asosiy maqsadi ichki va tashqi salbiy ta‘sirga 
bog‘liq bo‘lmagan holda qayta ishlovchi korxonalarni xomashyo, aholini oziq-ovqat 
mahsulotlari bilan ta‘minlashdir. U hatto valyutaning yetishmasligi, chetdan mahsulotlarni 
olib kirishda embargo (boshqa mamlakatlar tomonidan to‘siqlar qo‘yish) narxlarning 
o‘sishiga bog‘liq bo‘lmagan bo‘lishi kerak. 
Inson oziq-ovqat mahsulotlari iste‘moli normalari, xavfsizlik me‘yorlarini aniqlash 
imkoniyatini ozuqa mahsulotlarining kimyoviy tarkibi va inson oranizmiga zarur 
moddalarga bo‘lgan noelastik talabini to‘liq bilgan taqdirdagina to‘g‘ri tanlanishi mumkin. 
Mahsulotlar tarkibiy jihatdan oqsil, uglevod, yog‘, ozuqa kislotalari, vitaminlar, 
fermentlardan va yana bir guruh mineral ashyolardan tashkil topgan. Insonning ozuqa 
mahsulotlariga iste‘mol talabi inson jinsi, yoshi, mehnat faoliyati turlariga qarab o‘zgarishi 
mumkin.
Shuning uchun mamlakatimizda oziq-ovqat xavfsizligini ta‘minlash uchun 
quyidagilarni amalga oshirish lozim bo‘ladi:
- qishloq xo‘jaligida yer va suv resurslaridan unumli, samarali foydalanishni 
ta‘minlashga qaratilgan qonunchilikni mustahkamlash, tegishli tadbirlarni amalga oshirish;
- qishloq xo‘jaligi mahsulotlari tarkibida oziq-ovqat mahsulotlari ulushining yuqori 
bo‘lishini ta‘minlash;
- qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarishni davlat tomonidan qo‘llab-
quvvatlash, rag‘batlantirishning siyosiy, huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy chora-tadbirlari 
majmuini ishlab chiqish hamda amalga oshirish;
- qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish, saqlash, qayta ishlashning moddiy-
texnika bazasini mustahkamlash, zamonaviy texnologiyalardan keng foydalanish;
- ishlab chiqarishni tashkil etish, boshqarish mexanizmini muntazam ravishda 
takomillashtirib borish, xo‘jalik yuritishning ilg‘or usullaridan foydalanish;
- oziq-ovqat mahsulotlariga ichki hamda tashqi bozorlardagi talab va taklif 
mutanosibligini ta‘minlash. 
M.K. Olimov - assistent, TDIU
I.Sh. Abdug’aniyev, talaba, TDIU