Tosinanli ha`diyseler. Ha`diysenin` itimali. - Tosinanli ha`diyseler. Ha`diysenin` itimali.
- Itimalilar teoriyasitosinanli waqiya yaki ha`diyselerdin` nizamliqlarin u`yretiwshi pa`ndir. Itimalilar teoriyasi matematika pa`ninin` bir jo`nelisi bolip, ol XVII asrdin` ortalarinan rawajlana baslag`an. XX asrge kelip itimalilar teoriyasi o`z aldina pa`n sipatinda qa`liplesti ha`mde tabiattaniw, ekonomika ha`m texnikanin` ko`p tarawlarinda qollanila basladi.
- Matematika pa`ni, tiykarinan itimalilar teoriyasi O`zbekistanda rawajlang`an bolip, bul tarawda o`z aldina mektep jaratilg`an. Bul mekteptin` tiykar saliwshilari V.I.Romanovskiy ha`m onin` sha`girdi akad.S.X. Sirojid-dinovti eslew orinlidir.
Itimalilar teoriyasi ko’p tarawlarda, tiykarinan ekonomika, injenerlik tarawlarda da ken` qollanilmaqta. Usi sebepten itimalilar teoriyasi ha`m matematikaliq statistika pa`ni boyinsha o’zbek tilinde oqiw qollanba jaziw talap etiledi. - Itimalilar teoriyasi ko’p tarawlarda, tiykarinan ekonomika, injenerlik tarawlarda da ken` qollanilmaqta. Usi sebepten itimalilar teoriyasi ha`m matematikaliq statistika pa`ni boyinsha o’zbek tilinde oqiw qollanba jaziw talap etiledi.
-
- Aniqlama. Qalegen U toplamdi elementar ha`diyseler kenisligi deyiledi. Bul toplamnin` elementlerin elementar ha`diyseler deyiledi. Elementler (a`piwayi) ha`diyse degende ha`r bir o’tkizilgen ta`jiriybede sadir beriwi mu`mkin bolg`an ha`diyselerdin` bir ha`m tek g`ana birewinin` sadir beriwin tu`siniw kerek. Ma`selelerdin` qoyiliwina qarap U toplamnin` elementleri tu`rlishe boliwi mu`mkin. To`mendegi misallardi ko’reylik.
Tengeni bir ma`rte taslaw. Tengeni bir ma`rte taslag`anda eki jag`day boliwi mu`mkin. Tengeni gerb ta`repi menen tu`siwi «G» yaki nomer ta`repi menen tu`siwi «R». Bul eki ha`diyse bir ta`jiriybede sadir beriwi mu`mkin bolmag`an eki elementar ha`diyselerge misal boladi. - Tengeni bir ma`rte taslaw. Tengeni bir ma`rte taslag`anda eki jag`day boliwi mu`mkin. Tengeni gerb ta`repi menen tu`siwi «G» yaki nomer ta`repi menen tu`siwi «R». Bul eki ha`diyse bir ta`jiriybede sadir beriwi mu`mkin bolmag`an eki elementar ha`diyselerge misal boladi.
- A`lbette bunday ta`jiriybe o’tkiziliwde tengenin` simmetrik boliwi (itilgen, bu`klengen bolmaslig`i) sha`rt. Tenge birdey jag`dayda taslanadi ha`m tegis jerge tu`siwi talap qilinadi. Tenge tu`skende domalap ketiwi, tik turip qaliwi ha`m basqa jag`daylar ha`diyse sipatinda qaralmaydi.
- Sonday etip, elementar ha`diyselerdi payda etedi, yaki elementar ha`diyseler kenisligin payda etedi.
- Кubik taslaw. Ta`repleri 1 den 6 g`a shekem nomerler menen jazilg`an simmetrik kubikti taslaw na`tiyjesinde ha`r bir ta`jiriybede 1,2 ,3,4,5,6 nomerlerden birewi ha`m tek g`ana birewi sadir beriwi mu`mkin. Bular elementar ha`diyselerdi payda etedi. Onda - toplam elementar ha`diyseler kenisligi boladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |