Istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot institutining

51
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
Mamlakatlarning 7-8% da maktablarning yopilishi, ochilishi, o‘qituvchilarning 
mehnat sharoitlari va maktabni qayta ochish uchun gigiyena choralari to‘g‘risida 
maxsus  qaror  qabul  qilish  uchun  markaziy  boshqaruvga  vakolat  berilgan.  Bu 
kabi qarorlar Bosniya Gersegovina, Germaniya, Kanada, Italiya, Vengriya, Ispaniya, 
Rossiya Federatsiyasi kabi davlatlarda qabul qilingan.
Mamlakatlarning atigi 2 %da mahalliy darajada maxsus qaror qabul qilishga 
ruxsat  berilgan.  Masalan,  Finlyandiyada  mahalliy  organlar  faqat  maktabni 
tugatish  paytida  o‘qitishni  davom  ettirish  uchun  resurslar,  o‘qituvchilarning 
mehnat sharoitlari va maktabni qayta ochishda gigiyena talablari bo‘yicha qaror 
qabul  qila  olgan.  Mamlakat  bo‘ylab  moliyalashtirish  bo‘yicha  qarorlar  qabul 
qilish  vakolati,  odatda,  mahalliy  hokimiyatga  berilgan.  Hukumat  maktablarni 
moliyalashtirish tartibini o‘zgartirish to‘g‘risida qaror qabul qilishni o‘z zimmasiga 
olgan. 
O‘quvchilar  va  o‘qituvchilarning  mehnat  sharoitlarini  qo‘shimcha  qo‘llab-
quvvatlash  to‘g‘risida  qarorlar  faqat  maktab  darajasida  qabul  qilingan.  Bunga 
Kamerun, Chexiya, Angliya, Estoniya, Mozambik, Gollandiya, Tailand va Ukrainani 
misol  qilish  mumkin.  Faqat  OECD  mamlakatlarida  foizlar  ancha  yuqori  bo‘lib, 
deyarli  50%  mamlakatlarda  o‘qituvchilarning  mehnat  sharoitlarini  maktab 
darajasida hal qilishga imkon berilgan.
Maktabni yopish uchun asos bo‘ladigan mezonlar faqatgina 63 ta rivojlangan 
mamlakatlarda ishlab chiqilgan va joriy etilgan.
O‘zbekiston
Mamlakatda  pandemiya  boshlanishi  bilan  hukumat  markazlashgan  holda 
nazoratni o‘z qo‘liga oldi va tegishli vazirlik va idoralar bilan birgalikda umumiy 
qarorlar  qabul  qildi.  Bu  qaror  va  hujjatlarning  mazmun-mohiyati,  asosan, 
pandemiya  davrining  asoratlarini  yumshatishga  qaratildi,  ya’ni  onlayn  ta’limga 
o‘tish, o‘quv jarayonlari maxsus tartibini belgilash, o‘qituvchilarni moddiy qo‘llab- 
quvvatlash, axbrot texnologiyalari va telekommunikatsiya xizmatlarini yaxshilash, 
o‘qituvchi-pedagoglarning informatsion texnologiyalar bilan ishlash malakasini 
oshirish,  kam  ta’minlangan  oilalarni  qo‘llab-quvvatlash,  xalq  ta’limi  sohasidagi 
maktablar infrastrukturasini yaxshilash, o‘quvchilar salomatligini muhofazalash 
kabi muhim masalalarni o‘z ichiga oldi. 
Pandemiya davrida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan bir nechta muhim qaror 
va normativ hujjatlar davlat rahbari yoki hukumat tomonidan qabul qilingan.

---