|
Befarqlik egri chizig`i va iste'molchi budjetining cheklanganligi
Iste’molchitanlovinitushuntirishdabefarqlikegrichizig‘imuhimrolo‘ynaydi.
Befarqlikegrichizig‘iehtiyojlarnibirxildarajadaqondirilishinita’minlovchiiste’molto‘plamlariyig‘indisininamoyonetadi.ya’ni, iste’molchiuchunbefarqlikegrichizig‘idajoylashgantovarlarto‘plaminitanlashdafarqmavjudbo‘lmaydi.
Befarqlik egri chizig‘i iste’molchining afzal deb bilgan variantlariniko‘rsatib bera oladi. Biz befarqlik egri chizigining to‘rttaafzalligini ko‘rib chiqamiz:
1. Yuqoriroq befarqlik egri chiziqlarini pastlariga qaragandaafzal ko‘rish. Odamlar, odatda, ko‘proq tovarlar xarid qilishgaodatlanishgan. Katta hajmdagi eng munosib tanlov befarqlik egrichizig'ida o‘z ifodasini topadi.Yaxshiroqbo‘lgan befarqlik egri chizig‘i boshqalaridan ko‘ra ko‘proqijobiy «xarakterga ega». Shuning uchun iste’molchi yaxshiroqvariantga ega bo‘lishni xohlaydi.
2. Befarqlik egri chizig'i beqaror. Befarqlik egri chizig‘i iste’molchining bir variantdan boshqasini afzal ko‘rganda o‘zininamoyish etadi. Ko‘pincha, iste’molchiga ikkala mahsulot hamyoqadi. Shu sababli, agar birinchi mahsulot miqdori kamaysa,iste’molchini xursand qilish uchun ikkinchisiniki ortadi. Shu sababli,ko‘pincha befarqlik egri chizig'i o‘zgarib turadi.
3. Befarqlik egri chizig‘i kesishmaydi.
4. Befarqlik egri chizig‘i bu ichki rozilikdir. Kishilar o‘zlaridaortig` bilan bo‘lgan mahsulotlarni kamroq bo‘lganiga qaragandasotib yuborishni ko‘proq xohlaydilar.
Befarqlik egri chizig‘i bizga iste’molchining bir tovarni ikkinchibiriga almashtirmaslik xohishi haqida «ma’lumot beradi».Birmahsulot o'rnini boshqasi bosa olsa, befarqlik egri chizig'i tanlashosonlashadi, aks holat bolsa, aksincha, qiyinlashadi. Buningto‘g‘riligini ko‘rish uchun bir holni ko‘rib chiqamiz.
Mutloq o‘rin bosuvchilar: tasavvur qiling, kimdir sizga 10sentlik tanga bilan nikel bolagi to‘plamini taklif qildi. Siz ushbufarqli narsalarni qanday baholar edingiz?Odatga ko‘ra, siz ikkalasining ham pulga chaqsa boladiganqiymati haqida o‘ylar edingiz. Agar shunday bolsa, sizto‘plamdagi nikel va pulning qanchaligini e’tiborga olmay ikkitanikel bolagini bitta o‘n sentlik tangaga ayirboshlardingiz.Sizning ushbu nikel va pul orasidagi o‘rin bosish qiymatingizikkiga bir bolar edi. O‘rin bosish qobiliyati o‘zgarmas bolgani sabab, befarqlikegri chizigl to‘g‘ri chiziq vazifasini otaydi. Bu to‘g‘ri befarqlikegri chizigl tufayli yuqoridagi ikki tovar bir-birining o'rnini mukammalbosa oladi.
Mutloq bir-birini to‘ldiruvchilar.Tasavvur qiling, kimdir sizga oyoq kiyimlar to‘plamini tavsiya etdi.Ularning ba’zilarioyog‘ingizga mos tushdi, ba’zilari esa yo‘q. Siz ularni qanday baholaredingiz?Bu vaziyatda siz, albatta, o‘lchami mos kelganlarga e’libor qaratasiz.Boshqa so‘z bilan aytganda, siz faqat tanlab olganoyoq kiyimlaringiz ustidan «hukm chiqarasiz». Beshta chapva yettita o‘ng poy oyoq kiyimidan faqat beshta juftlik olishingizmumkin.
Befarqlikegrichizig‘ipasayibboruvchiko‘rinishdabo‘ladi. Befarqlikegrichizig‘iningpasayibborishishubilanizohlanadiki, tanlanishilozimbo‘lganharikkalatovarhamiste’molchiuchunnaflihisoblanadi. Shungako‘ra, birtovarlarto‘plami (masalan, A)danboshqabirtovarlarto‘plami (masalan, Vga) tomonharakatqilib, iste’molchinaflilikmiqdorinioshiradi. Biroq, aynipaytdaxuddishunchamiqdordaginaflilikkaegabo‘lganAtovardanvozkechadi. Qisqasi, Vtovarqanchalikko‘pbo‘lsa, Atovarshunchalikozbo‘ladi, chunkiAvaVtovarlaro‘rtasidateskarialoqamavjud. O‘zgaruvchilario‘rtasidateskarialoqamavjudbo‘lganharqandayegrichiziqesapasayibboruvchiko‘rinishdabo‘ladi.
Agariste’molchiningAvaVtovarlarningbarchato‘plamlaribo‘yichaafzalko‘rishlariniegrichiziqlarorqalitasvirlansa, befarqlikkartasihosilbo‘ladi. Harbirbefarqlikegrichizig‘ikishiharbirigabirxildaqaraydigantovarlarto‘plaminiifodalaydi.1-chizmadabefarqlikkartasiningbirqisminiaksettiruvchiuchtabefarqlikegrichizig‘itasvirlangan.I3befarqlikegrichizig‘iehtiyojlarniqondirilishiningengyuqoridarajasiniaksettiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
