Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

Key words:
globalization, media, personality, education, upbringing, spirituality, 
ideological space. 
O‘zbekiston nafaqat bugun, tarixan ham ko‘p millatli, turli diniy konfessiya vakillari 
yashaydigan mamlakat bo‘lib kelgan. Unda yashayotgan turli millat vakillari, diniy jamoalar 
vakillari o‘rtasida totuvlikni ta’minlash, bag‘rikenglik muhitini shakllantirish, ularni yagona 
maqsad, manfaatlar yo‘lida uyushtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Negaki mamlakatimizda 
olib borilayotgan keng qamrovli islohotlarning yechimi unda yashayotgan turli millat, diniy 
jamoa vakillarining hamjihatligiga bog‘liq. Mamlakatimiz o‘z mustaqilligini qo‘lga 
kiritganidan beri o‘tgan davr mobaynida bu masalalar har doim ustuvor ahamiyat kasb etib 
keladi. Turli millat vakillari, diniy jamoa vakilllari o‘rtasidagi munosabatlarning huquqiy 
asoslari yaratildi va takomillashtirilib borilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Sh.Mirziyoyev qayd etib o‘tganidek, “Turli xavf-xatarlar kuchayib borayotgan bugungi 
tahlikali vaziyatda bebaho boyligimiz bo‘lgan tinchlik va osoyishtalikni ko‘z qorachig‘idek 
saqlashimiz, yurtimizdagi millatlar va dinlararo hamjihatlik, o‘zaro hurmat va mehr-oqibat 
muhitini yanada mustahkamlashimiz kerak”
1
. Ayni damda milliy totuvlikni, diniy 
bag‘rikenglikni targ‘ib etish, uning samaradorligini oshirishga qaratilgan ma’naviy-ma’rifiy 
xatti-harakatlar, bu jarayonlardagi faoliyatda uyushqoqlik bilan faoliyat olib borish, uning 
institutsional tizimini takomillashtirishga qaratilgan faol ishlar olib borilmoqda.
2017-yilning 15-iyun kuni Toshkent shahrida "Ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, 
muqaddas dinimizning sofligini asrash – davr talabi" mavzusida anjuman bo‘lib o‘tdi. 
Tadbirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi rahbarlari, din arboblari, "Nuroniy" va "Mahalla" 
jamg‘armalari, Xotin-qizlar qo‘mitasi, "Kamolot" yoshlar ijtimoiy harakati faollari, 
hokimliklar, huquq-tartibot idoralari vakillari, ilm-fan va madaniyat namoyandalari, islomiy 
ta’lim muassasalari mutasaddilari va talabalari, jamoatchilik vakillari ishtirok etdi. 
Anjumanda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etib nutq 
so‘zladi. Yuqorida qayd etib o‘tilgan masalalarga to‘xtar ekan, yurtboshimiz shunday deydi: 
“Kun tartibiga qo‘yilgan masala, ya’ni, ijtimoiy-ma’naviy sohani yanada rivojlantirish, 
oilalarimiz, mahallalarimizda, butun jamiyatimizda sog‘lom muhitni mustahkamlash, yoshlar 
1
Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. –Тошкент: “Ўзбекистон” НМИУ, 
2017.-10- б. 
44

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
 
ILMIY AXBOROTLARI 2020/5 
tarbiyasi, tinch-osuda hayotimizni, muqaddas dinimiz pokligini asrash vazifasi bugungi kunda 
qanday ulkan ahamiyat kasb etayotgani haqida, o‘ylaymanki, ortiqcha gapirishning hojati 
yo‘q”
1
. Nega deganda, aynan shu masalalar Vatanimizning, yoshlarimizning bugungi va 
ertangi kunini, ularning taqdirini, bir so‘z bilan aytganda, hayot-mamotini hal qilishi hech 
kimga sir emas. 
Yuqorida aytib o‘tganimizdek, har bir ongli insonni chuqur o‘ylantiradigan, tashvish va 
xavotirga soladigan bu masalalar borasida keng ko‘lamli ishlar amalga oshirildi. Ma’lumki, 
O‘zbekistonimiz taraqqiyotini yangi bosqichga ko‘tarish maqsadida 2017-2021-yillarda 
O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi qabul qilindi 
va uni hayotga tatbiq etish bo‘yicha faol ish olib borilmoqda. Ta’kidlash kerakki, ushbu 
strategiya jamiyat hayotining barcha soha va tarmoqlariga chuqur kirib, amaliy harakatlar 
mezoniga aylanib bormoqda. Bugun shu yo‘nalishda olib borilayotgan ishlarni atroflicha 
tahlil qilib, o‘z yechimini kutayotgan dolzarb vazifalarni belgilab olishimizni davr taqozo 
etmoqda. Ona vatanimiz ko‘p millatli va ko‘p konfessiyali davlat bo‘lib kelgan. Bugungi kunda 
mamlakatimizda 130dan ortiq millat va elat vakillari bir oila farzandlaridek ahil 
yashashmoqda. Bu borada, hech shubhasiz, xalqimizga azaldan xos bo‘lgan bag‘rikenglik 
an’analari muhim rol o‘ynamoqda. Bizning Konstitutsiyamiz va qonunlarimizda, millati, tili 
va dinidan qat’i nazar, barcha fuqarolarimiz teng huquq va erkinliklarga ega ekani kafolatlab 
qo‘yilgan. Ularga o‘z milliy madaniyati, an’ana va urf-odatlarini saqlash, har tomonlama 
rivojlantirish uchun barcha imkoniyatlar yaratilgan. O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan 
Harakatlar strategiyasining beshinchi ustuvor yo‘nalishida ham millatlararo totuvlik va diniy 
bag‘rikenglikni ta’minlash bo‘yicha eng muhim vazifalar belgilab berilgan. Yurtimizda etnik 
o‘ziga xoslikni rivojlantirish va millatlararo munosabatlarni yanada uyg‘unlashtirishda 138ta 
milliy madaniy markaz katta rol o‘ynamoqda
2
. Ana shu markazlar faoliyatini yangi bosqichga 
ko‘tarish, xorijiy mamlakatlar bilan madaniy do‘stlik aloqalarini yanada rivojlantirish 
maqsadida yaqinda muhim bir qaror qabul qilindi. Unga binoan Respublika baynalmilal 
markazi negizida Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do‘stlik aloqalari 
qo‘mitasi tashkil etildi. Shunday ekan hozirgi vaqtda yoshlarimizni, chet elda ishlab, halol 
mehnat bilan daromad topaman, deb yurgan fuqarolarimizni bunday tusdagi turli-tuman 
terroristik kuchlar changaliga tushib qolmasligi uchun biz ta’lim-tarbiyada, targ‘ibot ishlarida 
qanday choralarni amalga oshirishimiz talab etilmoqda. 
Birinchidan, O‘zbekiston hukumati qo‘shni davlatlar bilan hamkorlik aloqalarini 
rivojlantirishga alohida ahamiyat bermoqda. Bizning maqsadimiz ular bilan hamkorlik 
aloqalarini kuchaytirish, turli mazmundagi muammolarni birgalikda yechishdan iborat. 
Markaziy Osiyoning barcha davlatlarida etnik o‘zbek millati vakillari, ayni damda 
O‘zbekistonda qo‘shni mamlakatlardagi tub millatga mansub aholi qatlamlari istiqomat 
qilishadi. Ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy muammolarni birgalikda hal etish muhim ahamiyat 
kasb etadi. 
Ikkinchidan, bugungi kunda jamiyatimizda ijtimoiy-ma’naviy muhitni yanada 
sog‘lomlashtirish, yoshlarda ogohlik va g‘oyaviy salohiyatni yanada yuksaltirish, aholi 
turmush sharoiti va bandligini yaxshilash, ularni turli diniy ekstremistik uyushmalar 
1
Мирзиёев Ш.М. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз. –Тошкент: 
“Ўзбекистон” НМИУ,2017.-461 б. 
2
Мирзиёев Ш.М. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз. –Тошкент: 
“Ўзбекистон” НМИУ,2017.-465 б. 
45

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
 
ILMIY AXBOROTLARI 2020/5 
changalidan ta’lim-tarbiya tizimi, ma’naviy-ma’rifiy uyushmalar faoliyati oldidagi ustuvor 
vazifalar sirasiga kiradi. Markaziy Osiyo davlatlaridan uchtasi beqarorlik hukm surayotgan 
Afg‘oniston bilan chegaradosh. Tutash chegara hududlarda xavfsizlik choralarini kuchaytirish 
talab etiladi. 
Uchinchidan, jamiyat hayotining ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-mafkuraviy sohalarida yuz 
berayotgan turli mazmundagi ekstremistik kayfiyatdagi kuchlarga nisbatan “jaholatga qarshi 
ma’rifat” tamoyiliasosida kurashishni amaliyotda keng qo‘llash, uning ijrosini ta’minlash 
borasidagi ishlarni sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tarishni zamon talab qilmoqda. Bu o‘z 
navbatida yoshlarni vatanparlik, millatparvarlik, sabrlilik, ahil qo‘shnichilik singari milliy 
qadriyatlar negizida tarbiyalash muhim amaliy ahamiyat kasb etadi. 
To‘rtinchidan, jamiyatdagi ma’naviy muhitni izdan chiqarishga qaratilgan turli 
mazmundagi ta’sirlarga qarshi oila, mahalla, ta’lim, nodavlat tashkilotlari ishtirokida 
aksiltarg‘ibot tadbirlarini olib borishning yangicha, ta’sirchan uslublari ustida ishlash talab 
etilmoqda. Yoshlarda milliy ong, milliy madaniyat hurmat, milliy o‘zlikni anglashni 
yuksaltirishga qaratilgan ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini yangi bosqichga ko‘tarishni 
samarali institutsional tizimini takomillashtirishga qaratilgan tadqiqotlarni yanada 
kuchaytirish zarur.