Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

Keywords
: 
mathematics, 
understanding, 
formation, 
activation, 
approach, 
methodology, algebra, analysis. 
Umumiy o‘rta ta’lim maktabi yuqori sinf o‘quvchilarida algebra fani ta’limi jarayonini 
tashkil etish, unda shakllantiriladigan matematik tushunchalar o‘zlashtirilib, subyektning 
hayotiy tajribasiga kirishi va shaxsiy mazmun doirasining bir qismi bo‘lib qolishi masalasi har 
doim dolzarbligicha qoladi. 
Yuqori darajadagi abstrakt tushunchalarni shakllantirishda faollashtiruvchi 
yondashuvdan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Faollashtiruvchi yondashuvga mos 
keladigan “ta’riflar konstruksiya tarkibiga kirib, unda tushunchani ajratib ko‘rsatish belgilari 
alohida ifodalangan. Konstruksiyani o‘zi shunchalik abstrakt tavsifga egaki (ayniqsa, 
matematikada), bunday ta’riflardan keyinchalik amaliyotda foydalanishning zaruriy sharti – 
mazkur konstruksiya xossalarini qanoatlantiruvchi obyektlar mavjudligini isbotlash 
hisoblanadi. Matematik analizning asosiy tushunchalari: limit, hosila, integral – ana shunday 
turdagi konstruksiyalarga tegishlidir
1
”. 
Tushuncha manbasi prototip bo‘lib xizmat qiladigan intuitiv tasavvurlardan faol 
foydalanish, o‘quvchi hayotiy tajribasiga tayanish, motivatsiyani kuchaytirish, 
modellashtirishni oshkor ko‘rinishda ilmiy metod sifatida qarash, izlanuvchi va refleksiv 
faoliyatni tashkil etishga alohida e’tibor qaratish lozim
2
. 
Demak, faollashtiruvchi yondashuv bu – o‘quvchi hayotiy tajribasidan (assotsiatsiyalar, 
1
Арестова, Л.Д. О различных подходах при формировании научных понятий [Текст] / Л.Д. Арестова // 
Новые исследования в педагогических науках. 
- 1982. -№ 2. - С. 28-30., с. 29 
2
Когаловский, С.Р. О ведущих планах обучения математике [Текст] / С.Р. Когаловский // Педагогика. - 
2006. - №1. - С. 39-48. 
131

---