Parpiyeva M.B.
–
Master student of Tashkent state pedagogical university
Annotation.
This article provides a methodological analysis of elementary
mathematics lessons. The problems that exist in the educational process were investigated
in connection with the requirements of modern educational standards. In addition, based
on the problems studied, reasonable suggestions and recommendations were made.
Keywords:
Mathematics, equations, scientific relations, integration of equations,
mathematical logic, methods of teaching equations.
Turli oʻquv predmetlarini oʻqitishda soatlarning qisqarishi, oʻquv materiallari
mazmunining ilmiy jihatdan murakkablashishi natijasida oʻquvchilarga qoʻyilayotgan talablar
kuchaydi, taʼlim sifatida birmuncha pasayishlar kuzatilmoqda. Oʻquvchilar oʻquv
materiallarini oʻzlashtirishida sodir boʻlayotgan bunday pasayishlar yosh avlodning
intellektual rivojlanishiga taʼsir etmay qolmaydi. Bu holat esa oʻqituvchilardan oʻquvchilarga
bir fan doirasida bogʻliqliklar asosida turli hodisalarni oʻrganishni taqozo etadi.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Umumiy oʻrta taʼlim va oʻrta maxsus
kasb-hunar taʼlimining Davlat taʼlim standartlarini tasdiqlash toʻgʻrisida”gi (2017-yil 6-aprel
187-son) qarorida koʻrsatib oʻtilganidek, tabiiy va aniq fanlarni oʻqitishda integratsion taʼlim
muhim ahamiyat kasb etadi. Ajdodlarimiz Al-Xorazmiy, Al-Farobiy, Ibn Sino, Beruniy,
Ulugʻbekning matematika, astronomiya, geografiya, tibbiyot va boshqa sohalarga oid
asarlarida miqdor, sifat oʻrtasidagi aloqadorlik, uning hayotiy ahamiyati hamda tabiiy va
ijtimoiy bilimlarning birligi masalasi haqida fikrlari bayon etilgan. Bir qator ilmiy ishlar
boshlangʻich maktablarda fanlararo va fanlar ichidagi bogʻliqliklar muammosiga
bagʻishlangan boʻlib, oʻquv qoʻllanmalari integratsiyasini asta-sekin yaratib, yoʻlga qoʻyish
masalalariga qaratilgan. Masalan: T.L.Ramzayev, G.N.Akvilev, N.Y.Vinelkin, G.V.Beltyukov va
boshqalar. XIX asr va XX asr boshlarida integratsiya gʻoyasi ilgʻor gʻoyalar qatori qadrlangan.
Nomdor taʼlim islohotchisi Dj. Dyun farzandni quyosh qatori qoʻyib, uni pedagogika markazi
deb, oʻquv dasturlarini takomillashtirishning yangi prinsiplarini ilgari surdi.
Boshlangʻich sinflarda matematik tenglamalar asosida integratsiyalashgan darslardan
foydalanish samaradorligini aniqlash maqsadida Toshkent shahri Shayxontohur tumanidagi
beshta umumiy oʻrta taʼlim maktablarida tajriba-sinov ishlarini olib bordik. Ushbu maqsadda
10 soatlik dars mashgʻulotlarini kuzatdik. Tadqiqot davomida kuzatish, anketa soʻrovlari,
suhbat, pedagogik eksperiment kabi ilmiy-tadqiqot metodlaridan foydalandik. Anketa
soʻrovlarida jami 20 nafar boshlangʻich sinf matematika oʻqituvchilari ishtirok etdilar. Soʻrov
natijalari tahlili koʻrsatishicha, boshlangʻich sinf oʻqituvchilaridan 12 nafari (60 %)
matematika darslarida integratsiya tushunchasining asl mohiyati haqida maʼlumotga egalar.
5 nafar (25 %) oʻqituvchi umumiy holda fikr bildirdilar, qolgan 3 nafar (15 %) oʻqituvchi esa
hech qanday maʼlumotga ega emasliklarini taʼkidladilar. Oʻqituvchilar bilan suhbat
jarayonida taʼlim jarayonini matematik tenglamalar asosida integratsiyalash haqida
qisqagina tushuntirish ishlarini olib bordik va umumiy maʼlumotlar berdik. Shundan soʻng
216
Do'stlaringiz bilan baham: |