Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA 
   
FALSAFA 
      
 
      2017-yil, 2-son 
tadbirkorlik uchun iqtisodiy va xususiy  shart  -  sharoit  yaratish zarur. Kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikni keng rivojlantirish uchun hamma y
oʻlni ochib berish kerak. Ularning xom -  ashyo 
resurslaridan foydalanishlariga keng y
oʻl ochib berish, ular ishlab chiqarayotgan mahsulot 
mamlakatning 
oʻzida ham, uning tashqarisida ham sotiladigan bozorni kafolatlovchi tizimni barpo 
etish darkor” [14, c.12]. Mazkur strategik k
oʻrsatma mahsuli sifatida kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikning YaIM dagi ulushi 1998 - yili 17.5 % ni, 2000 - yili 31 % ni, 2005 -  yili 38.2 % ni, 
2010 - yili 52 % ni tashkil etgan. Bugun bu k
oʻrsatkich 75 % dan ortib bormoqda [15.c.33]. Toʻgʻri, 
kichik biznes va tadbirkorlikning tashqi savdosi, eksporti 2010 -  yili 1990 -  yilga nisbatan 10 
barobarga  oshgan[16.c.59]. Ammo bu k
oʻrsatkich MDH ga nisbatan 40.1 % ni tashkil qilgan holda 
[16.c.60], Markaziy Osiyo Respublikalarida 15-17 % dan oshmaydi. Masalan, 2009 -  yili 
Oʻzbekistonda kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarining Qozogʻistonga eksporti 6.2 % dan iborat 
b
oʻlgan [15.c.240]. Bugun bu koʻrsatkich 6.3 % atrofida, demak, deyarli oʻzgarmagan. Qirgʻiziston va 
Tojikistonga chiqariladigan tovarlar eksporti undan ikki marta kam. Shuning uchun ham 
mutaxassislar, 
Oʻzbekistonnning tashqi savdo aloqalarida “Sobiq Ittifoq Respublikalari emas, balki 
uzoq chet mamlakatlar ustuvorlik qilmoqda”, deb k
oʻrsatadilar [16.c.60].  
Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarining k
oʻproq mablagʻ  topish maqsadida Gʻarb 
mamlakatlari, Xitoy, Singapur, Yaponiya, Rossiya bilan eksport –  import aloqalarini kengaytirishga 
intilayotgani kuzatiladi. Mazkur mamlakatlarda chiqarilayotgan yangi uskunalar, texnika va mobil 
aloqa vositalari tashqi savdo - sotiqni jonlantirib milliy iqtisodiyotni rivojlantirishga xizmat qilmoqda. 
Ammo mintaqaviy  integratsiyada kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarining hissasi hali ustuvor 
oʻrin egallaganicha yoʻq.  
Haqiqatdan ham Markaziy Osiyo Respublikalari 
oʻrtasida tuzilgan doʻstlik, hamkorlik, bir birini 
q
oʻllab-quvvatlash borasidagi shartnomalar mintaqada tinchlik va osoyishtalikni saqlash kafolati 
b
oʻlib xizmat qilmoqda. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimov MDH  rahbarlarining 2014  
- yil 14 - oktyabrdagi Minsk sammitida ta’kidlaganidek, 
Oʻzbekiston barcha Respublikalar bilan koʻp 
tomonlama hamkorlik qilishga, mavjud aloqalar va integratsiya  asosida “MDH makonida t
oʻlaqonli 
erkin savdo –  sotiq zonalarini shakllantirish va uni tezroq ishga tushirish tarafdori, bu esa “avvalo” 
oʻzimizga – hamkorlikdagi davlatlarga bogʻliq” [17].   
Markaziy Osiyodagi integratsiya  jarayonlariga faqat milliy va mintaqaviy omillargina ta’sir 
etayotgani y
oʻq. Bugun dunyoda kechayotgan globallashuv, AQSh, Xitoy, Yevropa Ittifoqi va 
Rossiyaning jahonda ustuvor mavqeni egallashga intilayotgani, ayrim davlatlarning Markaziy Osiyoda 
oʻz qiziqishi borligini ochiq namoyon qilayotgani integratsiyaga yoʻnalish berishi turgan gap. 
Murakkab, ziddiyatlarga t
oʻla globallashuv va “madaniyatlar toʻqnashuvi” real voqelikka 
aylanayotgan hozirgi sharoitda etnogenezi  va etnomadaniyati mushtarak b
oʻlgan  oʻlkamiz xalqlari 
oʻrtasidagi doʻstlik, hamkorlik va totuvlikni mustahkamlashga qaratilgan integratsiyani davom 
ettirishimiz, q
oʻllab – quvvatlashimiz burchimizdir.