|
ILMIY AXBOROTNOMA
FALSAFA
2017-yil, 2-son
mazmuniga chuqurroq e’tibor bilan qarasak yana bir bor ishonch hosil qilamiz. Jumladan “…
ruhiyat, dunyoqarash, urf-odati, qadriyatlari, turmush kechirish an’analari, aqliy qobiliyati,
ma’naviy dunyosi tabiati, ijtimoiy hayotga b
oʻlgan munosabatlari...[5]” kabi tushunchalarni olib
k
oʻraylik. Millat oʻzini mustaqil borliq sifatida mavjudligini his etishga ongi va salohiyati etar
ekan, ularni rivojlantirishga harakat qilishdan hech qachon t
oʻxtamaydi. Bunga qanchalik toʻsiq va
qarshiliklar kuchaygani sari millatning ularni mustahkamlashga intilishi ham kuchayib boraveradi.
Demak, har qanday demokratik jamiyat qurmoqchi b
oʻlgan mamlakat eng avvalo oʻz xalqining
mentalitetini hisobga olishi obyektiv qonuniyat hisoblanadi. Qachonki milliy mentalitet
qurilayotgan demokratik jamiyatning ajralmas qismi b
oʻlib singib borsagina u kutilgan natijani
q
oʻlga kiritishi mumkin boʻladi.
Bugun mamlakatimizda demokratik jarayonlar rivojlanishida xuddi ana shu umumiy
qonuniyatlarga amal qilinayotganligi uchun ham katta yutuqlar q
oʻlga kiritilmoqda. Ayni paytda
oʻzbeklar uchun demokratik qadriyatlar yangilik emas, u oʻzining butun shakllanishi jarayonida
bu qadriyatlarni bosqichma-bosqich rivojlantirib kelmoqda. Jumladan, asrlar davomida
shakllangan jamoatchilik fikri ustuvorligining amal qilinishini olib k
oʻraylik. Uning mahalla instituti
orqali amal qilinishi umumiy qadriyatimiz darajasiga k
oʻtarildi. Oʻzbekistonda fuqarolik
jamiyatining asosi fuqarolarning
oʻzini-oʻzi boshqarish organi – mahalladan iborat boʻlib, Oʻzbekiston
Respublikasi Konstitutsiyasining 105-moddasida demokratik saylovlar asosida ikki yarim yil
muddatga raisni va uning maslahatchilarini saylashdan iborat konstitutsion huquqlar bayon qilingan.
Xalqimizda “Mahalladan chiqding, yurtdan chiqding”,- degan naql bor. Uning ma’nosi shuki
mahallada jamoatchi tomonidan
oʻrnatilgan va e’tirof etilgan axloqiy, ma’naviy va ijtimoiy
me’yorlarga amal qilmaslik yoki oxir oqibatda, u yoki bu oila yoinki insonning mahalla ahli
oldida obr
oʻ e’tiborining barbod boʻlishiga va uning ma’nan yakkalanib qolishiga olib keladi.
Mahallada jamoaviylik an’anasi kuchlidir. Shuning uchun mahallada yashayotgan insonlar uning
qoidalariga amal qilib yashashga harakat qiladilar. Ya’ni jamoatchilik, k
oʻpchilikning fikrini
hisobga olib hayot kechirish demokratik qadriyatlarning muhim y
oʻnalishi sifatida xalqimiz ongida
asrlar davomida rivojlanib kelmoqda. Xalqimizning ongi va hayotida demokratik qadriyatlarning
rivojlanishi haqida fikr yuritganda uning hokimiyat bilan b
oʻladigan munosabatlari haqida ham
alohida t
oʻxtalish maqsadga muvofiqdir. “Demokratiya fuqarolar erkinligi va tengligi qonunlarda
mustahkamlangan, xalq hokimiyatchiligining vosita va shakllari amalda
oʻrnatilgan va yuzaga
chiqarilgan siyosiy tuzumdir. Demokratiya, davlat bilan inson munosabatlarini belgilaydi.
Demokratiyaning asosiy talablari: k
oʻpchilik hokimiyati, fuqarolar teng huquqligi, ular huquq va
erkinliklari himoyalanganligi, konstitutsiya va krnunlarning ustuvorligi, hokimiyatning b
oʻlinishi,
davlat boshli
gʻi va vakolatli organlarning saylab qoʻyilishi. Har bir davlatda, millatda oʻziga xos
qadriyatlar, mentalitet, an’analar mavjuddir. Ular jamiyatdagi demokratik jarayonlarga katta ta’sir
k
oʻrsatadi. Binobarin demokratik muassasalarni shakllantirishda mazkur omillar, albatta, hisobga
olinadi”[6].
2017-yilni Prezedentimiz Sh.M.Mirziyoev tomonidan “Xalq bilan muloqot va inson
manfaatlari yili” deb e’lon qilinishining
oʻzi xalq va hokimiyat oʻrtasidagi aloqalarni
mustahkamlashda yana bir qadam b
oʻldi. Bu borada oʻzbeklarning hokimiyat bilan boʻladigan
munosabatlari azal-azaldan
oʻzaro hurmat darajasida rivojlanib kelganligini koʻramiz.
Xalqimizning demokratiyani hokimiyatsiz tasavvur eta olmasligi mentalitetimizdagi muhim
xusisiyatlardan biri hisoblanadi. “Zero, xalq davlat idoralariga emas, davlat idoralari xalqimizga
xizmat qilishi kerak va bu haqiqatni, avvalo, barcha b
oʻgʻindagi rahbarlar yaxshi tushunib olishi
zarur”[5]. 2017 - yil 8- yanvar prokuratura xodimlari bilan b
oʻlgan yigʻilishda Prezident
Sh.M.Mirziyoev jamiyatda ijtimoiy adolatning zarurligi masalasiga
oʻz e’tiborini qaratdi. Adolat
tamoyillariga amal qilish ham demokratik jamiyatning muhim belgisidir.
Oʻzbeklar tabiatining muhim jihatlaridan biri – ularning mulohazakorligi, ogʻir bosiqligi,
yetti
oʻlchab bir kesishidir. Oʻzbekistonda shoshma-shosharlikni yoqtirishmaydi va bugungi
oʻzgarishlarni, deylik, chet davlatlardagi singari qabul qilmaydilar.
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda demokratik jamiyat qurishda milliy mentalitetimizda
uzoq tarixiy taraqqiyot jarayonida shakllangan demokratik qadriyatlarni qaytadan tiklash va
ulardan samarali foydalanish borasida katta ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan,
oʻz-oʻzini
boshqarish instituti b
oʻlgan mahallaning rolini yangi bosqichga koʻtarish borasida bir qator
62
Do'stlaringiz bilan baham: |
