Issiqlik izolatsiyasi va akustik materiallar 1-ish. Mineral paxtaning o‘rtacha zichligini aniqlash umumiy tushunchalar

13- LOBORATORIYA ISHI. ISSIQLIK IZOLATSIYASI VA AKUSTIK
MATERIALLAR


1-ISH. MINERAL PAXTANING O‘RTACHA ZICHLIGINI
ANIQLASH


Umumiy tushunchalar. O‘rtacha zichlik material massasini uning hajmiga bo‘lgan nisbatidir.
Asbob va uskunalar. Tarozi, shtangensirkul yoki lineyka, quritish javoni.

Elektrontarozi. SHtangensirkul.

Ishlash tartibi. To‘g‘ri geometrik shaklli 3 namuna tayyorlanadi. Namunalar o‘lchamlari shtangensirkul yordamida o‘lchanib, hajmi hisoblanadi, so‘ngra namuna texnik torozida tortiladi. Kub yoki shunga o‘xshash shakldagi namunaning har uch joyidan eni va balandligi bo‘yicha o‘lchanadi (a₁, a₂, a₃, v₁, v₂, v₃, h₁, h₂, h₃) va har yoqning o‘rtacha arifmetik qiymati qabul qilinadi. Har bir minaralpaxtaning massasi torozida tortiladi va qiymatlar yozib olinadi. Massasi 500 g dan engil namunalar 0,01 g gacha aniqlikda, massasi 500 g va undan og‘irroq namunalar esa 1,0 g gacha aniqlikda tortilishi kerak. Namunaning hajmi va massasi ma’lum bo‘lgach, berilgan formula yordamida uning o‘rtacha zichligihisoblab
topiladi.

№	O‘lchamlari, sm			Mineral paxtaning hajmi, sm^3	Mineral paxtaning massasi, g	Mineral paxtaning o‘rtacha zichligi, g/sm^3
	uzunligi	eni	balandligi
1
2
3

O‘rtacha zichlikning o‘rtacha qiymati - ……kg/m³

Hisoblash formulasi: ^{V a o‘r
b}o‘r
^ho‘r ^,
^m
0 _v

2-ISH. MINERALPAXTANING SIQILISHDAGI MUSTAHKAMLIK CHEGARASINI ANIQLASH

Umumiy tushuncha. Materialning siqilishdagi mustahkamlik chegarasi deganda, shu materialdan tayyorlangan namunaning emirilishiga sabab bo‘ladigan kuchga mos bo‘lgan zo‘riqish tushuniladi.
Asbob va uskunalar. CHizg‘ich, gidravlik press.

Gidravlikpress. SHtangensirkul.

Ishlash tartibi. Tayyorlangan namunalarning siqilishdagi mustahkamlik chegarasini aniqlash chog‘ida namunani gidravlik pressning pastki tayanchiga shunday o‘rnatish kerakki, uning geometrik markazi tayanch markazi to‘g‘risida joylashsin. SHundan keyin pressning yuqorigi tayanchi namuna ustiga tushirib qo‘yiladi va press nasosi ishga tushirilib, namunaning dastlabki qalinligi 10% kamayguncha siqiladi. Pressning nazorat mili siquvchi kuchni ko‘rsatib turadi.

№	O‘lchamlari, sm		Namuna yuzasi,sm^2	Buzuvchi kuch, kgs	Siqilishga mustaxkamlik chegarasi, kgs/sm^2 (MPa)
	uzunligi	eni
1
2

2 ta namunaning o‘rtacha qiymati .......

Hisoblash formulasi:
R ^P
s _S

3-ISH. MINERAL PAXTANING ISSIQLIK O‘TKAZUVCHANLIK KOEFFITSIENTINI ANIQLASH

Umumiy tushuncha. Mineralpaxtaning issiqlik o‘tkazuvchanligi ITS-1 asbobida aniqlanadi. Buning uchun o‘lchamlari 150x150 mm va qalinligi 10-25 mm bo‘lgan namunalar tayyorlash kerak. Namunalarning issiqlik o‘tkazuvchanligi kam xatolik bilan aniqlash uchun ularning qalinligi 10-15 mm bo‘lishi kerak. Issiqlik o‘tkazuvchanligi yuqori bo‘lgan namunalar qalinligi 20-25 mm bo‘lishikerak.


Asbob-uskunalar. ITS-1 issiqlikni aniqlash asbobi, chizg‘ich, namuna.
Ishlash tartibi. Materiallarning issiqlik o‘tkazuvchanligini aniqlashni uchun tayyorlangan namuna ITS-1 asbobidagi sovutgich va isitgich orasiga qo‘yiladi va kerakli darajada mahkamlanadi. «ỏ» tugmasi bosiladi, qurilma ekranida namunaning qalinligi va taxminiy issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti qiymatlari kiritiladi va o‘lchashboshlanadi.

№	Namuna qalinligi, sm			Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti, λ, Vt/(m·°S)
	a	b	h
1
2