Issiqlik elektr stantsiyasining qurilmalari

1-bo’lim	18	14	12	2
4
1.1	Qozonxonalar tug’risida qisqacha malumot	4	4	4
1.2	Qattiq yoqilg’i tavsifnomasi	8	6	4	2					2
1.3	Suyuq, gazsimon yoqilg’ilarning tavsifnomasi.	6	4	4						2
	2-bo’lim	14	10	8	2					2
2.1	YOqilg’ilar va yoqilg’ini yoqish asoslari	6	6	4	2
2.2	Havoning ortiqlik koeffitsienti	8	4	4						2
	3-bo’lim	14	10	8	2					4
3.1	Bug’ qozonida issiqlik muvozanati haqida tushuncha	6	4	4						2
3.2	Oraliq isitgichli va isitgichsiz bug’ qozonlari	8	6	4	2					2
	4-bo’lim	28	20	18	2					8
4.1	Qozonxona yordamchi jihozlari	8	6	4	2					2
4.2	Bug’ qozonlarining asosiy elementlari	8	6	6						2
4.3	Kulni suyuq va qattiq holda chiqarib tashlash	6	4	4						2
4.4	Gaz va mazut o’txonalari va o’txona turlari	6	4	4						2
	5-bo’lim	18	12	10	2					6
5.1	Vertikal va gorizontal quvurli qozonlar.	6	4	2	2					2
5.2	Qozon suv aylanish ishonchligini oshirish tadbirlari	6	4	4						2
5.3	Issiqlik elektr stantsiyalarida bug’ sifati	6	4	4						2
	6-bo’lim	20	14	12	2					6
6.1	Bug’ qizitgichlar, ularning vazifasi va tavsifi	4	4	2	2
6.2	Qizigan bug’ haroratiga ta’sir qiluvchi omillar	6	4	4						2
6.3	Ekonomayzer turlari va tavsifi.	4	2	2						2
6.4	Qozon metallari.	4	4	4						2
	Jami	118	80	68	12					38

Fanning mazmuni

1-bo’lim.
YOqilg’i tavsifnomasi va uning izohi
.
1.1. O’rganilayotgan fanning mazmuni va uning boshqa fanlarga bog’lanishi. Elektrstanlarning texnologik ishlash chizmasida qozonxonaning roli. Qozonxonalarni tayyorlovchi zavodlar. Elektrstantsiyalarning texnologik chizmasi, undagi elementlarning vazifasi. Barabanli va to’g’ri oqimli qozonxonalar. Energetik qozonlarning kattaliklari va belgtlanishi.
1.2. YOqilg’ining turlari va uning ishlatilishi. YOqilg’ini iqtisod qilish, xalq xo’jaligida uning axamiyati. Mamlakatimizda qattiq, suyuq va gazsimon yoqilg’ilardan foydalanish.
1.3. Qattiq yoqilg’i tavsifnomasi haqida tushuncha. Mamlakatimizdagi qattiq yoqilg’ilarning asosiy qazib olish joylari. Mamlakatimizda neftni olish va qayta ishlash.
1.4. Suyuq yoqilg’i va uning asosiy tavsifnomasi. Elektr stantsiyalarida mazutlarni ishlatishdagi xavfsizlik qoidalari. YOqilg’ining yoqilishi, solishtirma issiqlik miqdori, yoqilg’i yonishining yuqori va past issiqligi.

2-bo’lim.

YOqilg’ini yoqish asoslari.

2.1. Qattiq, suyuq gaz va atom energetik yoqilg’ilarining yoqish jarayoning fizik, ximik asoslari. YOqilg’ining to’liq va chala to’liqsiz yonishi.

2.2. Havoning ortiqlik koeffitsienti va uning yonishini to’g’ri va iqtisodiy tejamli tashkil qilishdagi ahamiyati. O’txona yo’llarida havoning surilishi, uning qozonxonaning ishlash iqtisodiga ta’siri. YOngan, to’liq va chala yonish mahsulotlarning hajmini aniqlash. Bug’ qozoni qurilmalarining yuzalarini emirishdan saqlash.

3-bo’lim.

YOqilg’idan unumli foydalanish.

3.1. Bug’ qozonida issiqlik muvozanat haqida tushuncha. Birlik miqdoridagi yoqilg’i yonganda qozonga beriladigan issiqlik miqdorining foizlarida umumiy tengsizligi.

3.2. Oraliq isitgichli va isitgichsiz, bug’ qozonlarida berilgan isiqlikdan umumiy foydalanish. Qozon qurilmasidan chiqayotgan tutun gazlarining, texnik iqtisodiy jihatdan maqbul haroratini tanlash.

4-bo’lim.

Qozonxonalar va yordamchi jihozlari
4.1. Bug’ qozonlarining asosiy elementlari ularning ishlatilishi. O’txona qurilmalarining texnik tavsifnomasi va tasnifi. Ekran turlari: ochik va berk, membranali.
4.2. Ko’mirli changning yondirgichlarining turlari va konstruktsiyalari. Kulni suyuq va qattiq holda chiqarib tashlovchi olovli o’txonalarning konstruktsiyalari. Gaz va mazut o’txonalarining hisobli tavsifnomasi.
4.3. Olovli o’txonalarning universalligi va uning hisobi. YOqilg’ini qaynash qatlamida yoqish, tutun tarkibidagi zararli oksidlarni kamaytirish, qatlama o’txonalarining to’zilishi, ularning istiqboli. YOqilg’ilar yonganda tashqi muhitni zararlaydigan chiqindilarni kamaytirish usullari.
4.4 Bug’ qozonlarning asosiy unsurlari ularning ishlatilishi. O’txona qurilmalaining texnik tavsifnomasi va klasifikatsiyasi. YOqilg’ini o’txona kamerasida yoqish. Xajmiy o’txonaning aerodinamik, alanga yonishini taьminlash.O’txona qoplamasi va uning yuqori xaroratdan ximoyalanishi.
4.5 Ekran turlari. Kumirli yondirgichlarning turlari va to’zilishi. Kulni suyuq va qatiq xolda chiqarib tashlovchi olovli utxonalarning to’zilishi. O’txonada xaroratli jarayon. YArim ochiq utxonalar. CHang kumirli utxonalar. Suyuq va gazsimon yoqilg’ili utxonalar va ularning to’zilishi. Mazut forsunkasining to’zilishi. Gaz yondirgichlarni ishlata bilish. YOqilg’ilarning yonish jarayoni va bir biridan afzalliklari.

5-bo’lim.

Qozonlarining gidrodinamik asoslari.
5.1. Vertikal va gorizontal quvurlarda ikki fazali oqimining harakat jarayoni va kataliklari, metall quvurlarining sovutishida ta’sir qiluvchi omillar. Oqim o’zgarishi haqida tushuncha. Qozon suv aylanish ishonchligini oshirish tadbirlari.
5.2. Issiqlik elektr stantsiyalarida bug’ sifatiga talablar. Atom elektr stantsiya qozonxonalarining bug’ qozonxonalardan farqi. Bug’ning tarkibiga boshqa moddalarning qo’shilish yo’llari. Plyonkali va markazdan qochma separatorlar. Barabanli qozonlarda bosqichli bug’latish tsiklonlari.
5.3. Qozonxonalarda suv tayyorlash jihozlari. Issiqlik energetik jihozlarida hosil bo’luvchi, quvurlardagi tuz qoldiqlari.
5.4. Suvni gazlardan va muallaq zarachalardan tozalash uskunalari. Suvni yumshatish va tuzlardan tozalash uskunalari ularga qo’yilgan talablar. Suv tayyorlash uskunalari metallari. Suv tayyorlash uskunalari bilan ishlashda xavfsizlik texnikasi.

6-bo’lim.

Qozonxonalarda bug’ xosil qilish.

6.1. Bug’ qozoni ishlab chiqaradigan bug’ning kattaliklariga qarab, bug’ hosil qilish va bug’ni qizitish yuzalariga tarqatish. Bug’ qozonlari kompanovkalari.

6.2. Qozonxonaning konvektiv qismiga tushuncha. Bug’ hosil qiluvchi qismlarni joylashtirish va ularni haroratli kengayishidan saqlash. Gazlardan himoyalangan ekranlarning afzalligi. Bug’ xosil qiluvchi yuza garniturasi.
6.3. Bug’ qizitgichlar, ularning vazifasi va tavsifi. Konvektiv, shirmali va raditsion bug’ qizdirgichlarning konstruktsiyalari. Qizdirgichlarning bug’ va gaz harakatining chizmasi.
6.4. Qizigan bug’ haroratiga ta’sir qiluvchi omillar. Bug’ qizdirgichlarda issiqlk hisobining asoslari. Qizitgichlarga ishlatiladigan metallar va ularga qo’yilgan talablar. Qizitgichlarni ishlatishda xavfsizlik texnikasi.
6.5.Tutunni sovutish me’yori. Tutun sovutgichlar. Barabanli va yuzali tutun sovutgichlar. Sovutish afzaliklari. Xavo surgich va xavo chiqargichlarning vazifasi to’zilishi.
6.6. Ekonomayzer turlari va tavsifi, ularning energetikada, tabiiy resurslardan unumli foydalanishidagi vazifalari.
6.7. Past xaroratli yuzalarda ishlatiladigan metallar va metallarning ishlashiga qo’yilgan talablar.

Asosiy adabiyotlar.

1. O’zbekiston Respublikasi qonunlari.
2. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari, farmoyishlari va risolalari.
3. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari.
4. Energetika Vazirligining me’yoriy-huquqiy, kursatmalari va davriy nashrlari, dasturlari.
5. Internet ZiyoNet axborotlari va ma’lumotlari.
6. Energetik elektron darsliklar.
7. Mingazov R.F. Issiqlik elektr stansiyalarning bug’ qozon qurilmalari. Turon-iqbol. T-2006
8. Alimboev A.U. Sanoat va isitish qozonxonalari. Bilim. T-2001.
9. R.M.YUsufaliev. Issiqlik energetikasida suv tozalash texnologiyasi va texnikasi. CHulpon. T-2006

YOrdamchi adabiyotlar

1. Reznikov N.I. Parovыe kotlы teplovыx elektrostantsiy. Energoatomizdat. M-1982
2. Vixrev V.F. SHkrob M.S. Vodapodgotovka. Energiya. M-1978