19-ss
ISSIQLIK ELEKTR STANSIYASI SXEMASI
Issiqlik elektr stantsiyasida yoqilg'i yuqori haroratli olovni hosil qilish uchun qozonda yoqiladi. Suv olov orqali quvurlar orqali o'tadi, qiziydi va yuqori bosimli bug'ga aylanadi. Bug 'turbinani harakatga keltirib, mexanik energiya ishlab chiqaradi, generator uni elektr energiyasiga aylantiradi. Turbinadan chiqqandan so'ng bug 'kondensatorga kiradi, u erda quvurlarni sovuq suv bilan yuvadi va natijada yana suyuqlikka aylanadi.
21-ss AES
Agar ularning o'xshashliklari haqida gapiradigan bo'lsak, unda ularning bir nechtasi bor. Birinchidan, ikkalasi ham shunday qurilganki, ular o'z ishlari uchun tabiiy manbadan foydalanadilar, bu qazilma va qazilgan. Bundan tashqari, shuni ta'kidlash mumkinki, ikkala ob'ekt nafaqat elektr energiyasini, balki issiqlik energiyasini ham ishlab chiqarishga qaratilgan. Ishlash tamoyillaridagi o'xshashliklar issiqlik elektr stansiyalari va atom elektr stansiyalarida turbinalar va bug 'generatorlarining jarayonda ishtirok etishida hamdir. Quyidagilar faqat bir nechta farqlar. Jumladan, issiqlik elektr stansiyalaridan olinadigan qurilish va elektr energiyasining tannarxi atom elektr stansiyalariga qaraganda ancha pastligi shular jumlasidandir.
22-ss
SHAMOL ELEKTR STANSIYASI
Shamol elektr stansiyasi (SHES) — shamol oqimining kinetik energiyasini elektr energiyasiga aylantiruvchi kurilma. Shamol dvigateli, elektr toki generatori, generator va dvigatelning ishini boshkaruvchi avtomatik qurilma xamda ular oʻrnatiladigan inshootlardan iborat. Shamol elektr stansiyasis.dan, koʻpincha, shamol oqimining oʻrtacha yillik tezligi yuqori (5 m/sek dan katta) boʻlgan va markazlashtirilgan elektr taʼminot tarmoqlaridan uzoqda joylashgan hududlarda (mas, Oʻrta Osiyoda — dasht, chul va chala chullarda) elektr energiyasi manbai sifatida foydalaniladi. Shamol elektr stansiyasie.da 8 kVt dan 1,2 mVt gacha quvvatli elektr energiyasi hosil qilish mumkin.
20-ss Kambojada Osiyodagi eng uzun gidroelektr stansiya ishga tushirildi
17 dekabrda Kambojaning Stingtrayeng viloyatidagi San daryosida qurilgan Gidroelektr stansiya-2 foydalanishga topshirildi. Ushbu GES Kamboja va Xitoyning qo‘shma loyihasi hisoblanadi. 6,5 km uzunlikka ega GES “Uch dara” deb ataladi va Osiyodagi eng uzuni hisoblanadi. GES ochilishida Kamboja bosh vaziri Xun Sen, Xitoyning Kambojadagi elchisi Van Veytyan, Xitoyning China Huaneng Group elektr energetika korporatsiyasi bosh direktori o‘rinbosari va yana 4,5 ming kishi ishtirok etgan. Kamboja bosh vaziri Xitoy hukumatining Kamboja elektr energetikasi va iqtisodiyotini rivojlantirishdagi hissasini yuqori baholagan. Uning ta'kidlashicha, yangi GES mamlakatdagi eng yirik GES bo‘lib, xavfsiz, barqaror va sof elektr energiyani ishlab chiqaradi. Ta'kidlanishicha, bu loyiha mahalliy aholiga ish o‘rinlari beradi, Kambojaning elektr energiya olishdagi mustaqilligi va xavfsizligini ta'minlaydi, xalq turmush tarzini yaxshilashda va iqtisodiyotni jadallashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi.Ma'lum qilinishicha, GESda 50 ming kVt quvvatga ega 8 ta kapsulali gidroagregat o‘rnatilgan. GESning to‘liq quvvati 400 ming kVt-soatga yetadi va Kambojadagi GESlarning umumiy quvvatining 20 foizini tashkil qiladi. GESda bir yilda ishlab chiqariladigan elektr energiya miqdori 1,97 mlrd kVt-soatga yetadi.Xitoy Kambojada GES to‘g‘onlari va boshqa infratuzilmalar qurilishining bosh sarmoyachisi hisoblanadi. Yangi GES Xitoy va Kamboja tomonidan “Bir kamar, bir yo‘l” tashabbusining birgalikda amalga oshirilishigani yorqin misol bo’ladi.
9-ss Organik yoqilg'i (ko'mir, neft, gaz). Neft, tabiiy va tegishli neft gazi va ko'mir
Ko'mir, neft va gaz ko'p asrlar davomida o'simlik va hayvonot dunyosi qoldiqlariga termal, mexanik, biologik va radiatsiya ta'sirining natijasidir. Organik yoqilg'i tarkibida uglerod va vodorod ustunlik qiladi, shuning uchun u ko'pincha uglevodorod yoqilg'isi deb ataladi. Quruqlikdagi organik moddalarning ikki xili mavjud: qatlamlarda yotuvchi chirindi moddasi (yuqori erlik organizmlari qoldiqlari) va gil jinslarda sochilgan sapropel (fito- va zooplankton qoldiqlari). Vaqt o'tishi bilan, kislorodga kirish imkoni bo'lmagan bu moddalarda uglerod atomlarining ulushi ortadi. Bu jarayon karbonizatsiya yoki "karbonlanish" deb ataladi. Qatlamlarda to'plangan gumusli organik moddalar ko'mirni hosil qiladi, neft va gaz esa gil qatlamlarda mayda tarqalgan sapropel organik moddalarning karbonlanishining qo'shimcha mahsulotidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |