Иссиқлик ўтказиш. Умумий тушунчалар. Иссиқлик баланси. Иссиқлик ўтказувчанлик. Ҳарорат майдони ва градиенти. Текис ва цилиндрсимон деворнинг иссиқлик ўтказиши

16-Маъруза

Иссиқлик ўтказиш. Умумий тушунчалар. Иссиқлик баланси. Иссиқлик ўтказувчанлик. Ҳарорат майдони ва градиенти. Текис ва цилиндрсимон деворнинг иссиқлик ўтказиши.

Режа:

1. 
   Умумий тушунчалар.
   
2. 
   Иссиқлик баланси.
   
3. 
   Иссиқлик ўтказувчанлик.
   
4. 
   Ҳарорат майдони ва градиенти.
   
5. 
   Текис ва цилиндрсимон деворнинг иссиқлик ўтказиши.
   

Умумий тушунчалар
Температураси юқори бўлган жисмдан температураси паст жисмга иссиқликнинг ўз - ўзидан, қайтмас ўтиш жараёнига иссиқлик алмашиниш дейилади.
Жараённи ҳаракатга келтирувчи кучи, бу ҳар хил температурали бўлган жисмларнинг температуралар фарқидир. Термодинамиканинг 2-қонунига биноан, иссиқлик ҳар доим температураси юқори жисмдан температураси паст жисмга ўтади.
Иссиқлик (иссиқлик миқдори) – бу иссиқлик алмашиниш жараёнининг энергетик характеристикаси бўлиб, жараён мобайнида узатилган ёки олинган энергия миқдори билан белгиланади.
Иссиқлик алмашиниш жараёнида иштирок этувчи жисмлар иссиқлик ташувчи - элткич ёки иссиқлик элткич деб номланади.
Иссиқлик ўтказиш – иссиқлик энергиясининг тарқалиш жараёнлари тўғрисидаги фан.
Иссиқлик алмашиниш жараёнларига иситиш, совитиш, конденсациялаш, буғланиш ва буғлатишлар киради. Ушбу жараёнларни амалга ошириш учун мўлжалланган қурилмалар иссиқлик алмашиниш қурилмалари деб аталади.
Маълумки, иссиқлик алмашиниш жараёнларида камида 2 та турли температурали муҳитлар иштирок этади. ўз иссиқлик энергиясини узатувчи, юқори температурали муҳит - иссиқлик элткич деб аталса, иссиқлик энергиясини қабул қилувчи паст температурали муҳит эса-совуқлик элткич деб аталади.
Иссиқлик ва совуқлик элткичлар кимёвий бардошли бўлиши, қурилмаларини емирмаслиги ва унинг деворларида қаттиқ, ғовак, қуйқа ҳосил қилмаслиги керак. Шунинг учун, иссиқлик ёки совуқлик элткичларни танлашда жараён температураси, нархи ва уларни қўлланиш соҳалари каби кўрсатгичларга катта аҳамият бериш керак.
Иссиқлик асосан 3 усулда узатилиши мумкин: иссиқлик ўтказувчанлик, конвекция ва иссиқлик нурланиши.