ИсҳОҚхон тўра ибрат танланган

Ал-илму иззуд-дунйа ва-ш-шарафу-л-
охирати
3
 
деб. Иккинчи бир ҳадислари: 
Утлубу-л-илма
ва лав кана би-с-Сийн4. 
Бул ҳадислар бизни талаби илм 
қилмоққа таклиф қиладур. Биз қочармиз. Шориъи ак- 
бар5 набиййина алайҳиссалом қайси сўзларидан зарар 
кўрдукки, меҳнат қилиб, қаттиғ урнамаймиз? Ҳеч иш 
қўлга келмайдур, илло қаттиғ ҳаракатлардан. Бул тўғри- 
да Худованди акбар Каломи қадимда айтадур: 
Ва ан
лайса ли-л-инсани илла ма саъа6. 
Ҳаракат даркор. Бул 
ҳам ҳадисдурки, дар таваккул пойи уштурро бибанд. 
Аввал инсон — сўнгра таваккул. Мана «Мезон»ни(нг) 
сизга кўрсатадургон вазни.
1 Било иштибоҳ — ҳеч бир шубҳаланмай.
2 Ихтилоти фарици ажнабий — чет элликлар билан борди-келди 
қилиш.
3 Илм — дунё иззати ва охират шарафи (ҳадис).
4 Хитойга бориб бўлса-да илм талаб қил.
5 Шориъи акбар —шариатнинг улуғ асосчиси (Пайғамбар алайҳисса- 
лом назарда тутилган).
6 Нажм сураси, 39-оят. Мазмуни: Инсон учун фақат ўзи қилган ҳара- 
катигина бўлур (яъни ўзгаларнинг қилган яхши амалларидан унга би- 
рон фойда етмас).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Аввалги асрларни(нг) одами, чунончи боболарингиз 
ёки бўлак одамлар илмда, ҳунарда, маъишатда - жамиъи 
умуринда1 машаққатда ўтган. Эмди умури маъишат роҳат- 
га бадал бўлди. Боболарингиз чақмоқ чақар эрдилар, кўрки, 
ҳозир қандоқ роҳат. Қаро чироқ ёқар эрдилар, электрий 
ламфа қандоғ роҳатдур. Инқилоби замон шундоғ қилди. 
Хусусий сафар қилмоқца машаққатларга қараб вазн қилинг. 
Тошканд илан Хўқанд ароси бир ҳафта кўб меҳнат илан, 
йигирма сўм сарф илан, бир ҳафтада сарт аробада бори- 
лур эди. Худованди оламни(нг) марҳамати, ҳукумат ҳара- 
кати илан темир йўллар солинуб, бир уч соатда тўрт сўм 
сарф ила борадургон бўлди.
Бўлак ашёлар ҳам бул тариқа осон мезон қилганда 
фарқ бўлур. Бул осонлик аввалда нега бўлмагон? Бунга 
сабаб мутараққий ва маданий халқни(нг) йўқлиги, их- 
тилот йўқлиги. Бинобарин, қийинликда бўлган. Асли ил- 
лат ҳамасига илму ҳунарсизлик. Илму ҳунар бўлса, мак- 
таб-мадраса бирла бўлур. Бу асбоби илмлар ҳеч бири бизда 
йўқ учун ҳама умуримизда уср1
2 бўлган. Эмди дунё ва охи- 
рат роҳати илм экан, нимага ўқутмадукки, биздан ке- 
йинги авлодларимиз роҳатда бўлмадилар. Оллоҳтаоло биз- 
га йуср3ни хоҳлагон, усрни хоҳлагон эмас.