Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

кўринади.
Қ удратли қалъалар с о я с и д а с а к д а н и б , м устаҳкам
қ ур и л м аган и с т е ҳ к о м л а р ў р н и г а д а л а л а р ў р т а си д а
деҳқ он л арн и н г ўзбош и м чали к би лан м устаҳкамлаб кур­
ган қўрғончалари п ай до бўлади . Бу курғончалар би лан
90

---

би р қаторда зодагонлар яш айдиган ваҳимали янги қаср-
лар ҳам қад к ўтар ади . В о ҳ а д а ги д а б д а б а л и а н ти к
шақарлар туш кунликка уч раб, ж ам и ят ҳаёти ш аҳардан
қиш лоққа ўта бош л ай ди .
Ш убҳаси з, Х оразм воҳаси да рўй б ер и б турган бу
м уҳим и ж т и м о и й -и қ т и со д и й ж араён Ўрта О си ёда авж
ол и б бораётган с и ёси й воқеалар билан бевоси та боғл и қ
бўлган. А ж о й и б тарихий о б и д а Т уп роқ қалъан и нг қисқа
м у д д а т д а , яъ н и б и р н еч а а ср д а т и к л а н и б , к ей и н
и н қ и р озга учраш и минтақадаги ж и дди й ўзгариш лар-
н и н г ёрқ ин и ф од аси эди .
С. П . Т ол стов н и н г таъриф ича, Тупроққалъа шаҳари
ва ундаги са р о й н и н г қурилиш и ҳам даставвал муҳим
с и ёси й аҳамиятга эга бўлган воқеа ҳи собл ан ади . Ч унки
бу и н ш о о т н и н г б у н ёд эти ли ш и тарихда «хоразм эр а»-
с и н и бош л аб берган воқеа, д е б ю ксак баҳолай ди С ер ­
гей П авлович. С абаби эр ам и здан аввалги II аср да даш т
қабилалар ин и нг б о с и б келин и ш и н ати ж аси да қудратли
Грек-Бақтрия давлати ем и р и л и б, П арф ия и н қ и розга уч­
раб б а р б о д бўла б ош л ай ди . «К ангю й» м адан и яти н и н г
туш к ун ли кк а ю з туги ш и А м ударё этакларида ягон а
Х оразм давл ати н и н г ти к лан иш и ва кучайиш и янги су -
л о л а н и н г п а й д о бўл и ш и би л ан б о ғ л и қ эк а н л и г и н и