Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M

 
Ishlab chiqaruvchi jihozlar qiymati hisobi 
4-jadval 
Jihoz turi 
Jihoz soni 
Jihoz qiymati, 
ming so’m 
1. O’rov
1 
525 
2. Tandalash
1 
630 
3. Shlixtalash
1 
710 
4. Proborlash va ip ulash
1 
250 
5. To’quv
425 
1760000 
Jami 
429 
1762115 
Hisoblarni xom-ashyo va materiallar sarfini aniqlashda davom ettiriladi. 
 
Zaruriy xom-ashyo va materiallar sarfi miqdori jadvali 
5-jadval
Mahsulot 
birligiga 
sarflnadigan 
xom-ashyo turi 
va nomi 
Sarf 
me’yori, 
1 metr 
mato 
uchun 
(kg) 
Yil 
davomida 
ishlab 
chiqariladi-
gan 
mahsulot 
jami, metr 
Yillik 
xom -
ashyo 
hajmi, kg 
Xom -
ashyo 
materiallar 
qiymati, 
so’m 
Jami 
qiymat, 
ming so’m 
1. Tola
0,048 
3400000 
163200 
3000 
489600 
2. Kraxmal
0,04 
3400000 
136000 
5000 
680000 
3. Kley
0,35 
3400000 
1190000 
2000 
2380000 
4. Soda
0,3 
3400000 
1020000 
5000 
5100000 

---

323 
5. Sovun
0,3 
3400000 
1020000 
7500 
7650000 
6. Xloramin 
0,2 
3400000 
680000 
12000 
8160000 
7. Paxta yog’i 
0,4 
3400000 
1360000 
3500 
4760000 
Jami 
X 
x 
5569200 
x 
29219600 
 
Tashkiliy va xodimlar rejasi 
Korxonani boshqarish uchun chiziqli funksional tizimdan foydalanish 
samarali hisoblnadi va u quyidagicha tasvirlanadi: 
 
 
 
 
 
 
2-chizma. 
Bo’limning asosiy mazmunini xodimlarga bo’lgan talabni aniqlash, 
ishchilar sonini hisoblash, ish haqi fondini hisoblash tashkil etadi.
Ishchilar sonini hisoblashda quyidagi formuladan foydalanish tavsiya etiladi: 
Is=Js / Nxk
(3) 
bu yerda: 
Js -
jihozlar soni,
Nxk 
–
xizmat ko’rsatish me’yori. 
Har bir bosqich bo’yicha ishchilar soni alohida aniqlnadi. 
Xususan, tayyorlov bosqichidagi ishchilar ham jihozga xizmat ko’rsatish 
me’yori asosida aniqlnadi, ya’ni to’qimachilik korxonasida me’yor bo’yicha bir
o’rash jihozi uchun ikki kishi, bir tandalash jihozi uchun ikki kishi, bir shlixtalash 
jihozi uchun ikki kishi, bir proborlash va ip ulash jihozi uchun ikki kishi xizmat
qilishi belgilangan. 
Bosh direktor 
Bosh menejer 
Bosh hisobchi 
Texnolog 
Bosh rassom 
Asosiy va 
yordamchi 
ishchilar 
Bosh iqtisodchi 

---

324 
Yuqoridagi (3) formula asosida to’quv bosqichi uchun ishchilar soni 
aniqlnadi. Xizmat ko’rsatish me’yori ATPR-120 to’quv jihozlari uchun 10-12 
jihoz, STB to’quv jihozlari uchun 6-7 jihoz qabul qilinadi yoki quyidagi tartibda
avvalo xizmat ko’rsatish me’yori aniqlnadi. Bunda kuzatishning xronometraj 
uslubidan foydalanib, 1 metr mato uchun to’g’ri keladigan qo’llanadigan 
vaqo’llanmaydigan ish usullariga sarflnadigan vaqt o’lchnadi va belgilnadi.
Qo’llanadiganish usullariga sarflnadigan vaqt deyilganda, jihoz ishlab 
turgan vaqtda ham bajariladigan ish usullari tushuniladi, ya’ni bu vaqt sarflari 
asosiy mashina vaqti bilan qo’llanadi. Lekin bu ish usullari ishchining e’tibori
qaratilishi hamda ularni faol kuzatilayotganligi uchun xizmat ko’rsatish
me’yorini aniqlashda hisobga olinadi. Qo’llanmaydigan vaqt deyilganda esa 
to’quv jihozining tanaffuslarini keltirib chiqaruvchi ish usullariga sarflnadigan 
vaqt tushuniladi. Ularni o’z vaqtida bartaraf etish ishlab chiqarish jarayonining 
uzluksizligini ta’minlaydi.