Исломда тақдир борасидаги фикрлар Режа

Иккинчи: Аллоҳ таъоло барча нарсани «Лавҳул-Махфуз»га ёзиб қўйган эканига ишониш. Аллоҳ Қуръонда: «На Ерга ва на ўзларингизга бирон мусибат етмас, магар (етса) Биз уни пайдо қилишимиздан илгари Китобда (Лавҳул-Маҳфузда битилган) бўлур. Албатта бу Аллоҳга осондир» (Ҳадид: 22);
Аллоҳ таъоло бу икки босқич ҳақида шундай деди:
«Сиз Аллоҳ таъоло Осмон ва Ердаги барча нарсани билишини, бимайсизми? Булар китобда (Лавҳул-Махфузда) бордир. Албатта буларнинг барчаси Аллоҳга осондир». (Хаж: 70).
Имом Муслимнинг «Сахих»ида Абдуллоҳ ибн Амр ибн Осдан ривоят қилинади: «У киши деди: мен Расулуллох саллАллоҳу алайхи ва салламнинг: «(Аллоҳ таъоло) махлукотларнинг такдирини Ер ва Осмонни яратишдан эллик минг йил аввал ёзиб кўйган» - деб айтганларини эшитдим».
Учинчи: Барча нарсалар, улар хоҳ Аллоҳ таъолонинг ишлари хоҳ махлуқотларнинг ишларига тааллуқли бўлсин, Аллоҳ таъолонинг хохиши билан бўлишига ишониш.
Аллоҳ таъоло деди:
«...Ва парвардигорингиз хоҳлаган ва ихтиёр қилган нарсасини ярата олади». (Қасас: 68).
«Аллоҳ таъоло хоҳлаган нарсасини қилади». (Иброҳим: 27).
«У сизларга оналарингиз қорнида қандай хоҳласа шундай сурат беради». (Оли Имрон: 6).
Аллоҳ таъоло бандаларнинг ишларига тааллуқли нарсалар ҳақида шундай деди:
«Агар Аллоҳ хоҳласа, уларни сизларнинг устингиздан ҳукмрон қилар ва улар сизларга қарши уруш қилар эдилар». (Нисо: 90).
«Агар Аллоҳ хоҳласа, улар бундай қилмас эдилар. Уларнинг тўқиган уйдирмалари билан қўйиб қўйинг». (Анъом: 137).
Тўртинчи: барча мавжудотлар ўз зоти, сифатлари ва харакатлари билан Аллоҳ таъолонинг махлуқотларидир. Яъни Аллоҳ барча нарсаларни яртган. Аллоҳ таъоло деди:
«Аллоҳ таъоло барча нарсанинг яратувчисидир, холбуки, У барча нарсага вакилдир». (Зумар: 62).
«Аллоҳ таъоло барча нарсани яратди ва ўлчаб қўйди». (Фурқон: 2).
«Аллоҳ таъоло сизларни ва сизларнинг амалларингизни яратди». (Соффат: 96).
Юқорида айтиб ўтганимиздек, тақдирга иймон келтириш банданинг ишларидаги ихтиёри, хоҳиши ёки қудрати бор эканини инкор этмайди. Чунки, шариат ва воқеълик бунинг исботига далолат қилади.
Шариатнинг далолати: