Islom karimov toshkent davlat texnika universiteti «neft-gaz sanoati mashina va jihozlari va quvur transport tizimlari» kafedrasi bitiruv malakaviy ishi

3.2.2 Reaktorning ishlash tartibi
azot , kislorod o'z ichiga olgan organik birikmalar va to'yinmagan uglevodorodlarning gidrogenlanishi katalizator yuzasida reaktorda sodir bo'ladi . Bu reaktsiyalar issiqlik chiqishi bilan davom etganligi sababli, reaktorlarda harorat oshishi mumkin. Katalizator qatlamining balandligi bo'ylab, reaktorning kirish va chiqish joylarida harorat va bosim qayd etiladi. Reaktordagi bosimning pasayishini o'zgartirish orqali katalizatorning kokslanish darajasini aniqlang. Reaktorda ruxsat etilgan bosimning pasayishi 6 kgf / sm² dan oshmaydi. Katalizator qatlami bo'ylab bosimning pasayishi gidrotozalangan yoqilg'ida oltingugurt miqdorining bir vaqtning o'zida oshishi katalizator faolligining pasayishini ko'rsatadi.
Reaktorning optimal ish rejimi:
Reaktor kirishidagi xom ashyo harorati 320–360 °S
Reaktorga kirishdagi bosim 4,0-4,5 MPa
WASH aylanish tezligi 200-300 Nm3 / m3
Xom ashyoning hajmli ozuqa tezligi 2,0-4,0 h-1

2. 
   TEXNOLOGIK QISM
   

Vakuum gazoylni bir bosqichli gidrokrekinglash qurilmasi texnologik
sxemasi:
1, 12, 16, 19,23, 25-nasoslar; 2, 18-pechlar; 3-reaktor; 4, 11-issiqlik almashtirgichlar; 5,14-suvli kondensator-sovitkichlar; 6,10,17,22-separatorlar; 7-vodorod sulfiddan tozalash bloki; 8-kompressor; 9- reduksion klapan; 13,21-havoli sovitkichlar; 15,20-rektifikatsion kolonnalar; 24-buglatish kolonnasi.
Vakuum gazoyldan sifatli dizel yoqilg‘isi olishni qo‘zg‘almas qatlamli katalizator ishtirokidagi bir bosqichli gidrokrekinglash jarayoni texnologik tizimi quyida keltirilgan. (rasm 12).
Xomashyo 1-nasos yordamida toza va sirkulyatsiyalanuvchi vodorod saqlovchi gaz bilan aralashtiraladi. Gaz xomashyo aralashmasi 4-issiqlik almashtirgichdan o‘tib, 2-zmeevikli pechda reaksiya temperaturasigacha qizdirilib, 3-reaktor yuqorisidan kiritiladi. Gidrokreking jarayonida ko‘p issiqlik ajralishini hisobga olgan holda reaktorga katalizator qatlamlari oraliq zonasida sovuq vodorod saqlovchi gaz reaktor balandligi buyicha temperaturalar tengligini saqlash uchun kiritiladi.
Reaktordan chiquvchi reaksiya mahsulotlari aralashmasi va sirkulyatsiyalanuvchi gaz 4-issiqlik almashtirgichda va 5-sovitkichda sovutiladi, so‘ngra yuqori bosimli 6-separatorga tushadi. Bu yerda vodorod saqlovchi gaz suyuqlikdan ajratiladi va suyuqlik separator pastidan 9- reduksion klapan orqali orqali past bosimli 10-separatorga tushadi. Bir qism uglevodorod gazlari 10- separatorda ajraladi, suyuq oqim 11- issiqlik almshtirgichga, so‘ng 15-oraliq rektifikatsion kolonnaga yuboriladi. Kolonnada uglevodorod gazlari va benzin uncha yuqori bo‘lmagan bosimda ajraladi. Benzin bir qismi 15-kolonnaga «to‘yintirish» sifatida kolonnaga qaytariladi, balans miqdori qurilmadan chiqariladi. Kolonna qoldig‘i 20-atmosferali kolonnada og‘ir benzin, dizel yoqilg‘isi va 360^0C < fraksiyalarga ajraladi.
Atmosferali kolonna benzini oraliq kolonna benzini aralashgan holda qurilmadan chiqariladi. Dizel yoqilg‘isi 24-bug‘latish kolonnasidan so‘ng sovitilgan holda chiqariladi. Yuqori fraksiya (360^0C<) bir qismi 20- kolonna pastida qaynoq oqim sifatida foydalaniladi, qolgan qismi qurilmadan chiqariladi.
Vodorod saqlovchi gaz monoetanolominni suvli eritmasi bilan tozalanadi va tizimda qaytariladi.
Sirkulyatsiyalanuvchi gazdagi zarur vodorod konsentratsiyasi toza vodorod uzatish tizimi bilan ta’minlanadi.
Katalizatorni qayta tiklash jarayoni havo va inert gazlari aralashmasi bilan o‘tkaziladi. Katalizator xizmat muddati 4 - 7 oy.