Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universteti

 3.2Л68 markali latunni termik ishlashdan keyingi strukturasi va xossalari

  

Termik ishlov berishdan keyingi xossalari: 

3.3-jadval 

Namuna 

raqami 

Qattiqlik, HB 

Nisbiy uzayish, δ (%) 

Mustahkamlik, 



в,( 

MPa) 

1 

60 

55 

320

 

2 

58 

58 

320

 

3 

58 

60 

310

 

4 

55 

60 

310

 

5 

50 

63 

305

 

6 

50 

65 

300

 

---

57 

 

0

50

100

150

200

250

300

295

300

305

310

315

320

325

H

ar

o

ra

t 

  

℃

Mustahkamlik 



в

, MPa   

 

 3.1-diagramma.

 

Mustahkamlikning haroratga bog’liqlik diagrammasi 

 

 

 

3.2-diagramma. Qattiqlikning haroratga bog’liqlik diagrammasi 

 

---

58 

 

 

3.3-diagramma.Plastiklikning haroratga bog’liqligi 

 

 

3.10-rasm.Asimmetrik prokatlangan Л68 markali latunni termik 

ishlashdan avvalgi strukturasi (х100). 

 

---

59 

 

 

3.11-rasm.

 

Л68 markali latunni termik ishlashdan keyingi 

strukturasi(х500). 

          

Yuqoridagi  tajribalar  natijasiga  ko’ra  namunaga  170-200 

℃  haroratda  4 

soat va 6 soat yumshatish termik ishlov berish turini qo’llaganimizda uning 

xossalari deyarli o’zgarmadi. Ya’ni ushbu harorat uning strukturasida ichki 

kuchlanishlarni olib tashlash uchun kamlik qildi. 

        Haroratni    200-220  ℃  ga  ko’tarib  4-6  soat  ushlab  turilganda  uning 

xossalarida  o’zgarishlar  kuzatildi.  Ya’ni  uning  qattiqligi  va  mustahkamligi 

juda kam o’zgargan holda plastikligi ortdi. 

       Haroratni  yana  yuqoriroq  ko’tarib  250  ℃  ga  ko’tarib  4-6  soat  ushlab 

turilganda  uning  hamma  xossalari  o’zgardi.  Yani  plastiklik  ortdi, 

mustahkamlik  va  qattiqlik  esa  kamaydi.  Bu  shundan  dalolat  beradiki  

harorat  220  ℃  dan  oshganda    namuna  strukturasida  rekristallanish 

boshlandi.  Bu esa biz maqsad qilgan natijalarni bermaydi. 

     Shunday  qilib  namunaga  termik  ishlov  berishda  200-220  ℃  haroratda 

ishlov  bersak  uning  plastikligi  osha  boshladi,  ammo  qattiqligi  va 

mustahkamligi deyarli o’zgarmadi. Bu esa namunaning donalar chegarasida  

nuqsonlarni  yo’qolganini  va  strukturada  rekristallanish  haroratini 

boshlanmaganidan dalolat beradi. 

---

60