Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat Texnika Universiteti Elektronika va Avtomatika fakulteti

krioskopik qonun nomi bilan ataladi va quyidagi formula bilan ifodalanadi:

∆t⁰₀ = К · С_М

yoki

∆t⁰₀ = (Х.13)

bu yerda: K – erituvchining krioskopik konstantasi yoki muzlash temperaturasining molekulyar pasayishi deb ataladi, chunki u 1000 g erituvchida 1 mol modda eriganda hosil bo’lgan molyal eritma muzlash temperaturasining pasayishini ko’rsatadi.

Suyuqlik bug’ining bosimi tashqi bosimga baravarlashganda qaynay boshlaydi. Toza suv 1000 С da qaynaydi, chunki bu temperaturada suv bug’ining bosimi tashqi atmosfera bosimiga tenglashadi; buni X.3-rasmdan ko’rish mumkin (AW egri chiziqdagi С nuqta ). Eritma bug’ining bosimi esa shu temperaturada atmosfera bosimidan past joylashadi (A1S egri chiziqdagi С1 nuqta). Eritmani qaynatish uchun temperaturani ko’tarish yo’li bilan uning bug’ bosimini atmosfera bosimiga tenglashtirish kerak (A1S egri chiziqdagi Д nukta), bu esa 1000 С dan yuqori temperaturada (t11 da) mavjud bo’ladi (t11 >1000C).

SHunday qilib, eritma erituvchidan ko’ra yuqori temperaturada qaynaydi. Masalan, Н₂SO⁴ ning 40 % li eritmasi 114 ⁰С da , NaCI ning to’yingan eritmasi 108,8 ⁰С da qaynaydi va hokazo.

Raulning ikkinchi qonuni formulasi (X.13) dan foydalanib, erigan moddaning molekulyar massasi topiladi. Buning uchun eritma muzlash temperaturasining pasayishi yoki qaynash temperaturasining ko’tarilishi tajribada aniqlanadi. Bu usullarning birinchisi – krioskopik usul ikkinchisi – ebulioskopik usul deb yuritiladi. Muzlash va qaynash temperaturasini aniq ulchash uchun E.Bekman kashf etgan maxsus aniqligi katta bo’lgan termometrdan foydalaniladi.