Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti elektronika va avtomatika fakulteti Elektronika va Elektrotexnika

---

ISLOM KARIMOV NOMIDAGI 
TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI 
ELEKTRONIKA VA AVTOMATIKA fakulteti 
Elektronika va Elektrotexnika 
fanidan 
 
MUSTAQIL ISHI
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bajardi:
Shamsiddinov.S 
Qabul qildi:
 Alimova.N
 
 
Mavzu:
 Kondensatorlar, ularning turlari va 
qo’llanilishi
 
 

---

 
 
 
Kondensator
(lot. condenso 
—
zichlayman, quyultiraman) 
—
1) 
issiqlik texnikasida 
—
gazsimon modda (bugʻ) ni kondensatlovchi 
apparat; issiqlik almashinish apparatining bir turi. K.ning sirtqi va 
kontakt (yoki aralashtiruvchi) 
xillari bor. S i r t q i K.da suv bugʻi 
ichidan sovuq suv oqadigan quvur devoriga tegib kondensatlanadi. 
Kontakt K.da suv bugʻi bevosita sovituvchi suvga tegib 
kondensatlanadi. Bunday K.lar kimyo sanoatida, issiqlik 
energetikasida (qarang 
Kondensatsion elektr stansiya
, 
Kondensatsion 
turbina
), bugʻlatish qurilmalari (distillyat olish, bugʻ aralashmalarini 
ajratish uchun) va boshqalarda ishlatiladi. 2) Elektr K. 
—
elektr 
zaryadlarni yigʻuvchi qurilma. Dielektriklar bilan ajratilgan ikki yoki 
undan ortiq elektrod (qoplama)dan iborat. K.ning qogʻozli, gazeimon 
dielektrikli, kerami
k, plyonkali, yarimoʻtkazgichli, elektrolitik va 
boshqa xillari mavjud. Ular oʻzgarmas, oʻzgaruvchan va 
yarimoʻzgaruvchan elektr sigʻimli boʻladi. K.lar elektrotexnika va 
radiotexnika, televideniye, elektronika, hisoblash texnikasi va boshqa 
da qoʻllanilad
i. 

---

---

KONDENSATORLAR. KONDENSATORLARNING ELEKTR 
SIG’IMI
Tajribalar shuni ko’rsatadiki, agar o’tkazgichlar o’zaro 
yaqinlashtirilsa, ularning umumiy sig’imi keskin ortadi. Agar 
o’tkazgichlar orasiga dielektrik muhit kiritilsa, o’tkazgichlar 
sistemasining sig’imi yanada ortadi. Bu prinsip o’tkazgichlardan 
kondensator 
yasashda ishlatiladi.
Kondensator deb, qoplamalari deb ataladigan bir-biriga cheksiz yaqin 
joylashtirilgan va dielektrik muhit bilan ajratilgan o’tkazgichlar 
sistemasiga aytiladi. 

---

Elektron uskunalar uchun turli xil kondensatorlar. 
Kondensatorlar
 elektron va elektr tizimlarida juda ko'p foydalanishga 
ega. Ular shunchalik keng tarqalganki, kamdan-kam hollarda elektr 
mahsulotlarida biron bir maqsad uchun hech bo'lmaganda bittasini 
o'z ichiga olmaydi. 
 
Kondensatorlarning qo‘llanilishi.
1.Ajratuvchi sifatida.
( Kondensator o‘zgarmas tok manbayiga ulansa (1-sxema), 
lampochka yonmaydi. Kondensator o‘zgaruvchan tokka ulansa 
lampochka yonadi (2-sxema).
Buni quyidagi sxemani ulab tajribada ishonch hosil qilinad)
Lampochka yonmaydi. Lampochka yonadi.
~ 4,5V 
 
 
 

---

2. Filtr sifatida. 
Laboratoriya xonasidagi PHY (31) – yarim 
o‘tkazgichlarning xossalarini o‘rganish 
uchun laboratoriya to‘plamidagi ko‘priksimon to‘g‘irlagichni 
o‘zgaruvchan 4,5V li 
manbaga ulab, uning cniqishiga reostat orqali radiokarnay ulaganda 
radiokarnayda shovqin eshitiladi. To‘g‘irlagich chiqishiga 1000 ÷ 
2000 μF li kondensator quyidagi sxemadagidek parallel ulanganda 
radiokarnaydagi shovqin yo‘qoladi. Buning sababi o‘quvchilarga 
tushuntiriladi.