Ислом каримов номидаги тошкент давлат техника университети олмалиқ филиали энергетика ва машинасозлик факултети

Ўсмир ѐши – "нозик" давр бўлиб ҳисобланиб унинг психика ва организими кўп ўзгаришларга дуч келади. Бундай ҳолатда отаоналар уларга нисбатан ўз муносабатларини бошқатдан кўриб чиқишлари лозим бўлади. Л.С. Выготский (1965) ўсиб келаѐтган ниҳолнинг қуйдаги кризис нуқталарини белгилаб берган: 1 ѐш; 3 ѐш ; 7 ѐш ; 13 ѐш. Ушбу кризис нуқталарда ўсмирнинг дунѐқараши, ўзгаларга бўл-ган муносабати, ички кечмалари ва хиссиѐтлари ўзига хослиги билан ажралиб туради. Нима учун ўсмирлик даври - «қийин», "нозик" давр деб ҳисобланади?

Биринчидан: организм ва жинсий улғайганлиги бир текста ривожланмайди (масалан: узун бўй ва кичик боши, кўкрак қафаси тор, қўл-оѐқлари узун...). Юрак ва қон босимидаги номуттаносиблик ўсмирни тез-тез безовта, беҳаловат ҳолатига тушириб қўяди. Иккинчидан: юрак-томир тизимининг бир текисда эмаслиги бош оғришлар, галлюцинация ва ҳис туйғуларга берилиши, тез қўзғалиши каби носоғлом ҳолатларга олиб келади ва кўплаб низоли вазиятларни келтириб чиқаради. Мулоқатга бўлган эҳтиѐж ва ҳаѐтда ўз ўрнига эга ва мустақил бўлишга интилиши фақат яхши шароитларда ва ижтимоий фойдали фаолият турларида юзага келади. Бундай шароитлар йўқ бўлса ўсмир ўз мустақиллиги ва нималарга қодир эканлигини исботлаш учун норасмий ўсмирлар гуруҳига аъзо бўлади, кўча-куйда ўз эҳтиѐж-ларини қондиради.

Биринчидан: организм ва жинсий улғайганлиги бир текста ривожланмайди (масалан: узун бўй ва кичик боши, кўкрак қафаси тор, қўл-оѐқлари узун...). Юрак ва қон босимидаги номуттаносиблик ўсмирни тез-тез безовта, беҳаловат ҳолатига тушириб қўяди. Иккинчидан: юрак-томир тизимининг бир текисда эмаслиги бош оғришлар, галлюцинация ва ҳис туйғуларга берилиши, тез қўзғалиши каби носоғлом ҳолатларга олиб келади ва кўплаб низоли вазиятларни келтириб чиқаради. Мулоқатга бўлган эҳтиѐж ва ҳаѐтда ўз ўрнига эга ва мустақил бўлишга интилиши фақат яхши шароитларда ва ижтимоий фойдали фаолият турларида юзага келади. Бундай шароитлар йўқ бўлса ўсмир ўз мустақиллиги ва нималарга қодир эканлигини исботлаш учун норасмий ўсмирлар гуруҳига аъзо бўлади, кўча-куйда ўз эҳтиѐж-ларини қондиради.