Islom karimov nomidagi tdtu energetika fakulteti

ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TDTU ENERGETIKA FAKULTETI



Mavzu: Sinxron mashinalarning tashqi zanjirda sodir bo‘lgan simmetrik qisqa tutashuvlarda kechadigan o‘tkinchi jarayonlar.

Gr:_________

Bajardi: _________________

Qabul qildi: _________________
Sinxron mashinalarning tashqi zanjirda sodir bo‘lgan simmetrik qisqa tutashuvlarda kechadigan o‘tkinchi jarayonlar.

Reja

1. 
   Tug‘ri va teskari ketma ketlikdagi toklar
   
2. 
   Nol ketma-ketlikdagi toklar
   

Sinxron mashinalarning tashqi zanjirda sodir bo‘lgan simmetrik qisqa tutashuvlarda kechadigan o‘tkinchi jarayonlar.
Ikki karrali sinxron tezlikka ega rotorga nisbatan aylanadigan sinxron chastotaning teskari ketma-ketligi toklari orqali hosil boʻlgan magnit oqim doimiy oʻzgaruvchan magnit qarshilikka duch keladi; bu rotorning magnit nossimetrikligi rotorning bo‘ylama va ko‘ndalang konturlarida hosil boʻlgan toklarning turli xil aks ta`sirlarini hosil qiladi.

Teskari tartibdagi toklar sinxron mashinaning chulg‘amalridan oqadi agarda zajimlarga teskari tartibdagi kuchlanish manbaini ulasak hosil boʻladigan magnit oqim statorda tokning toq garmonikasini hosil qiladi. Boshqacha qilib ayotganda, teskari tartibdagi induktivlik ishning tashqi shartlariga bogʻliq. Bir necha aniq xolatlarni koʻrib chiqamiz.

1 - rasm. X2 qarshiliknini aniqlash uchun almashtirish sxemasi

(cheksiz manbaga ulaganda)
1. Teskari tartibning kuchlanishi cheksiz quvvatli manbadan o‘tkazilgan. Sinxron mashinada da maydonning yuqori garmoniklari hosil boʻladi. Ma'lumki x2 qarshilik o‘rinlash sxemasidan aniqlansa boʻladi, mos ravishda 3-garmonikani hisobga olgan xolda.


2. Teskari tartibning kuchlanish qo‘shimcha tashqi kuchlanish ortida joyolashgan; bu xolda butun zanjir uchun qarshilik:

Sinxron mashinaning bir qismi uchun qarshilik:

Bu qarshilik yaqqol tashqi shartlarga bogʻliq. Real elektr tizimlarda sinxron mashinaning qisqa tutashuv nuqtasidan sezilarli uzoqlikda joyolashgan boʻladi. Bu taxminan x → ∞ deb hisoblasak maqsadga muofiq hisoblanadi:

3. Teskari tartibdagi kuchlanish so‘nggi quvvat manbaiga ulangan. Bu holda sinxron mashina statorida toq garmonik manbalarnring barqarorligi mavjud boʻladi. O‘rnatilish sxemasi bu holda cheksiz boʻladi. Natijaviy qarshiligi quyidagicha:

agar sinxron mashinani simmetrik rotor bilan koʻrib chiqsak, ya'ni xd” = xq” unda barcha variantlarda x2 = xd”. Dempferli chulg‘amlarni olmasak hisoblashlarda, yuqoridagi ifodada xd' o‘rniga xd” va xq” o‘rniga xd' qo‘yiladi.

Amaliyotda sinxron mashinalarning dempferli chulgʻamlarida mavjud boʻlmagan holatda x2 = 1,45 xd' deb qabul qilish tavsiya qilinadi, dempfer chulgʻamlari mavjud boʻlgan holatda esa x2 = 1,22 xd'. Agar qisqa tutashuv sinxron mashinadan olib tashlangan boʻlsa, ya'ni x ≠ 0, u xolda

х₂ = х_д”

Nol ketma-ketlikdagi toklar stator choʻlgʻamida deyarli faqat magnit oqimlarini hosil qiladi, ular odatda toʻgʻri yoki teskari ketma-ketlikdagi toklarga qaraganda kichikroq va bu o`z oʻrnida chilg`amdagi o`ramlar soniga bogʻliq. Shuning uchun sinxron mashinalarning x0 qiymati juda farq qiladi:

х₀=(0,15 -0,6) х"_д.
Asinxron mashinalar

Tasavvur qilaylik, normal rejimda asinxron mator Sn sirpanish bilan ishlaydi. Fazalarning teskari ketma ketlik oqimlariga nisbatan bu rejim S=2- Sn. bilan xarakterlanadi. Oʻz-oʻzidan, x2 qarshilik asinxron mator uchun S=2- Sn sirpanishdagi qarshilik deb qabul qilsa boʻladi.

2- rasmdagi bogʻliqlikda asinxron matorning nisbiy qarshiligi oʻzgarishini sirpanish funksiyasidagi xarakterstikasi tasvirlangan. S kattalashishi sari qarshilik boshida tezkor ravishda kamayadi, keyin esa deyarli oʻzgarmas boʻlib qoladi. Teskari tartibdagi qarshilik qoʻshilgan paytdagi qarshilikka teng ekanligi kelib chiqadi.
х₂=х_0(с-1)=х_к=U/I

2- rasm. Asinxron matorda qarshiliklarni nisbiy oʻzgarishi

Asinxron matorlarning nol ketma ketlikdagi reaktiv qarshiligi chulgʻamning konstruksiyasiga asosan aniqlanadi. Shuning uchun turli matorlar uchun x0 kattalik tezkor ravishda farqlanadi. Parametrning qiymati pasport ma'lumotlariga qarab yoki tajriba orqali aniqlanadi.

Kompleks yuklama

Yelektr tizim yuklamalarining katta tugunlari odatda turli iste'molchilardan iborat boʻladi, shuning uchun umumlashgan yuklamaning teskari ketma ketlikdagi qarshiligi elektr energiya iste'molchilari strukturasiga, ularning aniq tugunlardagi xarakteristikalariga bogʻliq.

Soddalashgan amaliy hisoblarda quyidagi ma'lumotlardan foyodalangan ma'qul:

aktiv qarshilik e'tiborga olinmasa, unda mos kuchlanish uchun quydagicha yozish mumkin.

з_2(*)=− У_Н = 6 – 10 кВ kuchlanishdagi tugunlar uchun з_2(*)=0,18 + j0,24;

− У_Н = 35 кВ kuchlanishdagi tugunlar uchun з_2(*)=0,14 + j0,36;.

Agar hisobda 0,35 va з_2(*)=0,45

Kompleks yuklama tarmoq va pasaytiruvchi transformatorlarni oʻz ichiga olganligi sababli, uning nol ketma-ketlik qarshiligi odatda yuqorida aytib o`tilgan elementlar tomonidan belgilanadi. Ushbu qarshilikning o‘rtacha qiymatini olish murakkab hisoblanadi.