Islom dini, uning asosiy oqimlari va yo’nalishlari dars olib borish jarayoni

Quron, sura va oyat tushunchalarining ma’nosi. Hadis tushunchasining ma’nosi. IX asr hadis ilmining “oltin asri”deb shuhrat qozongan. CHunki bu asrda hadislarni to’plash davri o’tib, endi ularni manbashunoslik va matnshunoslik ilmi qoidalariga muvofiq tahlil va tadqiq etish, ma’lum mazmun asosida tartib berishga kirishildi. Hadisshunosliklik deb atalmish jiddiy ilm yo’nalishi mukammal shakllandi. Hadislarni bayon etishda “Musnad”, “Sahih” va “Sunan” deb nomlangan yo’nalishlar vujudga keldi.Bu davrda keyingi asrlar uchun namuna bo’ladigan ishonchli hadis to’plamlari yaratildi. Butun Islom olamida eng nufuzli manba sifatida nom qozongan “Qutubi Sitta” (“Olti kitob”) mualliflari shu davrda yashab ijod etdilar. Ular: Abu Abdulloh Ismoil al-Buxoriy (810-870), Imom Muslim ibn al-Hajjoj (819-874), Abu Iso Muhammad ibn Iso at-Termiziy(824-874), Abu Dovud Sulaymon(817-888), Ahmad an-Nasoiy(830-935), Abu Iso Muhammad ibn Yazid ibn Mojja(824-886) kabi muhaddislardir. Imom Buxoriy o’zlari to’plagan 600 ming hadisdan 7250 ta eng ishonarli “sahih”larini mazmuniga ko’ra tasniflab, butkul yangicha tartibdagi hadislar to’plamini yaratishga erishdi. Uning asarlari keyingi muhaddislar uchun barcha jihatdan o’rnak va namuna bo’ldi.³
Islomda ahloqiy-huquqiy qonun-qoidalar majmui shariat XI-XII asrlarda tugal shakllangan. Shariat qonun-qoidalari Qur’on va sunnat asosida ishlab chiqilgan.

1Ислом маърифати. “Тошкент ислом университети”. Тошкент, 2005, 6-7 бетлар.

2 Ислом маърифати. “Тошкент ислом университети”. Тошкент, 2005, 6-7 бетлар.

3Қаранг. Имомназаров М., Эшмуҳамедова М. Миллий маънавиятимиз асослари. Тошкент, “Тошкент ислом университети”, 2001, 134-135-бетлар.