Islamic financial instrument- “sukuk” are of interest to many participants in the international financial markets

Journal of International Finance and Accounting. Issue 1. February 2021. ISSN: 2181-1016 
2 
muomalaga chiqarildi va O‘zbekiston milliy banki xalqaro fond bozorining emitent 
sifatida ishtirokchisiga aylandi.
2021-yilda esa O‘zbekiston islom moliya bozori instrumenti bo‘lgan - sukuk 
qimmatli qog‘ozlarini muomilaga chiqarishni rejalashtirmoqda. O‘zbekiston fond 
bozorining moliyaviy instrumentlarini xilma-xilligini kengaytirishga katta ahamiyat 
beryapti. Shu maqsadda BMTning O‘zbekistondagi loyihasi va Islom taraqqiyot 
banki bilan hamkorlikda bir qancha ishlar amalga oshirmoqda. Xususan, 
O‘zbekiston islom moliyaviy instrumenti bo‘lgan “yashil” ya’ni “sukuk” bozorini 
egallashni
ko‘zda tutmoqda. Bu moliyaviy instrument moliya bozoriga nafaqat 
mahalliy investorlarni balki xorijiy investorlarni ham jalb qilish imkonini beruvchi 
vositalardan biridir.
Adabiyot sharhi 
“Islom moliyasi” va “Islom iqtisodiyoti” tushunchalari o‘tgan asrning 
50-yillarida muomilaga kirib kela boshladi. Birinchi marta bu atama hind 
iqtisodchisi Abul A'lo Mavdudiy tomonidan foydalanildi. Bu borada dastlabki ilmiy 
ishlar, ilmiy izlanishlar Hindiston, Pokiston va Misrda olib borildi. 1975-yilda 
“Islom taraqqiyot banki” va “Dubay islom banki” birinchi islom banklari sifatida 
tashkil etildi.
Bugungi kunda O‘zbekistonda islom moliyasi bo‘yicha bir qator adabiyotlar 
o‘zbek tiliga tarjima qilindi va chop etildi. “Islomiy moliya asoslari” va “Islomiy 
moliyalar va bank tizimi” adabiyotlari shu jumladan. “Islomiy moliya asoslari” 
kitobining muallifi E.Baydaulet bo‘lib, kitob tarjimasi Botirxo‘ja Jo‘rayevga 
tegishlidir. Kitobda islomiy moliyalashtirish asoslari, islom moliyaviy vositalar va 
mexanizmi haqida ma’lumotlar berilgan bo‘lib, kitobning beshinchi bobida “Islom 
taraqqiyot banki”ning O‘zbekistondagi vakili Husan Hasanov muallifligida
O‘zbekiston Respublikasida islomiy moliyalashtirishning dastlabki va joriy holatlari 
yoritib o‘tilgan. O‘zbekistonda islomiy moliyalashtirishga asosan loyihalarni amalga 
oshirish 2004-yildan boshlangan va bu O‘zbekistonning 2003-yil sentyabrda Islom 
taraqqiyot bankining a’zoligiga qo’shilishi bilan bog’liq. 2004-yilda Islom 
taraqqiyot banki tomonidan energetika va sog’liqni saqlash sohasida loyihalarni 
moliyalashtirish uchun “ijara” va “murobaha” shartnomalaridan foydalanilgan [3].
“Islomiy moliyalar va bank tizimi” kitobida islomiy iqtisodiy tizimning asosiy 
tartiblari, islomiy bank tizimining rivojlanishi, vazifalari va tamoyillari, islomiy 
moliya bozorlari hamda islomiy sug‘urtalash tizimi haqidagi ma’lumotlar 
berilgan[4].
Professor Ibrohim Vardning “ Jahon iqtisodiyotida islomiy moliya” kitobida 
islomiy moliyalashtirishning nazariya va amaliyoti, zamonaviy islom moliya 
evolyutsiyasi, islomiy moliya va taraqqiyot, islom moliyaviy instrumentlar va 
ularning turlari tushunchalari yoritilgan bo’lib, bir qancha davlatlar kesimida 
islomiy moliyalashtirishning afzallik va muammoli tomonlari tahlil qilingan [5].
 

---