Ishsizlik sabablarini baholash

Samarqand davlat universiteti Inson resurslarini boshqarish fakulteti III kurs 301-guruh talabasi Norkulov Shaxzodning Ijtimoiy soha iqtisodiyoti fanidan qilgan prezintatsiyasi.

Ishsizlik sabablarini baholash

Reja:

• Ishsizlik tushunchasi va ishsizlik darajasining o’lchanishi.
• Ishsizlik va uning turlari, Ishsizlik darajasini aniqlash.
• O’zbekistonda bandlike muammosi va ishsizlikni ijtimoiy himoyalash

Ishsizlik tushunchasi va ishsizlik darajasining o’lchanishi.

• Iqtisodiy va ijtimoiy adabiyotlarda “ishsizlik” tushunchasini aniqlash uchun turli atamalar qo’llaniladi:
• Ishsizlik- bu ijtimoiy-iqtisodiy hodisa bo’lib, unda ishchi kuchining bir qismi (iqtisodiy faol aholi) tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishda band bo’lmaydi. Ishsizlar bandlar bilan bir qatorda mamlakatning ishchi kuchini tashkil qiladi.
• K.X.ning so’zlariga ko’ra. Bryuker, ishsizlik- bu iqtisodiyotagi hodisa bo’lib, unda ishlashni xohlaydigan iqtisodiy faol aholining bir qismi o’z ishchi kuchidan foydalana olmaydi.

XMT (Xalqaro mehnat tashkiloti)ning ta’rifiga ko’ra, ishsiz deganda quyidagi shaxslar tushuniladi:

• Ayni paytda ishi yo’q;
• Ish topishga aniq va faol urinishlar qiladi;
• Ayni damda men ishga kirishga tayyorman.

Ishsizlik mehnat resurslarining bir qismi mahsulot ishlab chiqarish va xizmatlar ishlab chiqarishda band bo’lmagan ijtimoiy-iqtisodiy hodisa.

Ishsizlik va u bilan bog’liq muammolar mehnat bozoridagi ijtimoiy-iqtisodiy mehnat munosabatlarining asosiy mazmunini tashkil qiladi. Ishsizlik muammosini o’rganishdan asosiy maqsad aholining ish bilan bandligini yaxshilash orqali mamlakat ishlab chiqarishini kengaytirish va aholi turmush darajasini yanada yaxshilashga aloqador tadbirlar ishlab chiqishdan iborat. Jamiyatdagi ishsizlik darajasini pasaytirish uchun qo’shimcha ishchi o’rinlarini yaratish, ularni ishga tushirish aholining tabiiy o’sishidan or­qada qolmasligi kerak.

• Ishsizlik va u bilan bog’liq muammolar mehnat bozoridagi ijtimoiy-iqtisodiy mehnat munosabatlarining asosiy mazmunini tashkil qiladi. Ishsizlik muammosini o’rganishdan asosiy maqsad aholining ish bilan bandligini yaxshilash orqali mamlakat ishlab chiqarishini kengaytirish va aholi turmush darajasini yanada yaxshilashga aloqador tadbirlar ishlab chiqishdan iborat. Jamiyatdagi ishsizlik darajasini pasaytirish uchun qo’shimcha ishchi o’rinlarini yaratish, ularni ishga tushirish aholining tabiiy o’sishidan or­qada qolmasligi kerak.