Ishonchli sayt va tarmoqlardan foydalanish Ko‘rinishidan soxtaga o‘xshovchi yoki firib beruvchi saytlarga kirmang

5. Internetda tanishgan odamingizga hech qachon shaxsiy ma’lumotlaringizni bermang. Buni hamma bilishi mumkin, biroq yana bir marta eslatib o‘tishni muhim deb topdik. Onlayn tanishgan odamingizni qanchalar yaxshi bilaman deb o‘ylasangiz ham, ularning asl maqsadi nima ekanini bila olmaysiz.
• Ismingiz, manzilingiz, telefon raqamingiz, maktab yoki ishxonangiz haqida hech kimga aytmang.
• Bundan tashqari, sevimli kafe/restoran/do‘koningiz nomini ham hech kimga oshkor qilmang, chunki bu ma’lumotlardan foydalanib, sizning taxminiy joylashuvingizni aniqlash mumkin bo‘ladi.
6. Virtual tanishgan odamingiz bilan real hayotda, yuzma-yuz uchrashish borasida ham ogoh bo‘ling. Imkon qadar onlayn tanishgan kishilaringiz bilan yuzma-yuz ko‘rishmang. Agar vaziyat uchrashishni taqozo qilsa, unday holda odam gavjum joyda uchrashing yoki do‘stingizni o‘zingizga hamroh qiling.
• Mabodo o‘zingizga do‘stingizni sherik qila olmasangiz, qayerga ketayotganingiz va qancha vaqt u yerda bo‘lishingizni kimgadir aytib keting.
• 18 yoshdan kichik bo‘lsangiz, hech qachon virtual tanishlaringiz bilan real hayotda uchrashmang.
7. Onlayn forumlarda gender-neytral taxalluslardan foydalaning.
8. Notanish shaxslardan kelgan email xabarlarni yoki fayllarni ochmang. Onlayn firibgarlikning «fishing» (ingl. phishing) deb ataluvchi turi bilan shug‘ullanuvchi firibgarlar soxta email va xabarlardan foydalanib, sizning shaxsiy ma’lumotingizni qo‘lga kiritishga urinadi. Notanish manzildan kelgan email xabarni ko‘rsangiz, uni spamlar jildiga o‘tkazing.
• Email ichida ko‘rinishidan ishonchli saytga berilgan havola bo‘lishi mumkin, biroq sizga kelgan bu xabar haqiqatan ham ishonchli manzildan ekaniga amin bo‘lmaguningizgacha havola (ssilka, link) ustiga bosa ko‘rmang.
• Fishing firibgarlari Visa kartangiz raqamini so‘rashi mumkin.
Demak, birinchi navbatda parollaringizni xavfsiz saqlashga harakat qiling. Bundan tashqari, ijtimoiy tarmoqlarda shaxsiy ma’lumotlaringizga ogoh bo‘ling. Notanish manzildan kelgan elektron xabarni ochmang.
Internetdan xavfsiz foydalanishga doir maslahatlardan iborat ushbu maqolamizga hozircha shu yerda nuqta emas, vergul qo‘yib turamiz. Ushbu maqolaning keyingi qismi ham bor. Ikkinchi qismda internetdagi veb-saytlar va Wi-Fi tarmoqlaridan xavfsiz foydalanish hamda smartfoningizni himoyalash usullari haqida ma’lumot beramiz.