Ишнинг умумий тавсифи

Payt, zamon, mahal, chog‘, kez, palla, muddat, dam, on, lahza, davr so‘zlari muayyan chegaralarga ega bo‘lgan vaqtlarni ifodalaydi.
Zamon, davr so‘zlari ma’lum voqealar, ko‘pincha ijtimoiy-tarixiy hodisalar bilan bog‘liq bo‘lgan katta davomiylikdagi vaqtni bildiradi. Zamon so‘zi ham ko‘p ma’nolidir. Uning birinchi ma’nosi V1ga sinonim bo‘lib, ob’ektiv borliqning, materiyaning harakat bilan bog‘liq uzluksiz va izchil davom etishini anglatadi. Ikkinchi ma’nosi biror turdagi hodisa, masalan, tarixiy voqea yuz bergan yoki biror hokim sinf, tabaqa hukmronlik qilgan davrni o‘z ichiga olgan muayyan vaqtni bildiradi. Zamon so‘zining uchinchi ma’nosi so‘z borayotgan paytda kechirilayotgan davr va uning tartib qoidalarini ifodalaydi. To‘rtinchi ma’nosi rohat-farog‘atli davrni, beshinchi ma’nosi esa tilshunoslik atamasi bo‘lib, fe’ldan anglashilgan ish-harakatning nutq lahzasiga munosabatni ifodalovchi grammatik zamonni ko‘rsatadi. Z1, Z2, Z3, Z4, Z5 semalarining semik strukturasini quyidagi jadvalda yaqqol ko‘rish mumkin:

zamon 1	zamon 2	zamon 3	zamon 4	zamon 5
vaqt	vaqt	davr	damlar	Vaqt
cheksiz	chegaralangan	chegaralangan	chegaralangan	–
–	muayyan ho-disa bilan xarakterli	nutq so‘z-lanayotgan	inson umri	grammatik shakl
–	–	–	rohat-farog‘atli	nutq lahzasi

Xullas, Z2, Z3, Z4 sememalari Z1 sememasidan sinekdoxa (butun-qism), Z4 esa Z3 sememasidan metafora usulida vujudga kelgan.