Қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган ўғитлар ва уларни қўллаш

Токни ўғитлаш. Ток ўзининг серҳосиллиги ва ўғитларга 
талабчанлиги билан ажралиб туради. Шу боис токзор 
учун ажратиладиган майдон тупроқлари унумдорлигини 
ошириш учун ҳайдашдан олдин 50 т гача гўнг, 700-750 кг 
фосфорли ўғит ва 100-150 кг калийли ўғит солинади. Мумкин 
қадар таркибида хлорни тутмайдиган калийли ўғитлардан 
фойдаланиш керак. Кўчатларнинг авжи паст бўлса, май-
июнь ойларида 50 кг азот, ва 40-50 кг фосфор билан 
қўшимча озиқлантирилади.

---

132
100 китоб тўплами
Ҳосилга кирган токлар ҳар йили гектарига 100 кг азот,
90 кг фосфор ва 30-40 кг калий билан озиқлантириб 
борилади. Биринчи озиқлантириш май ойида (60 кг азот, 45 
кг фосфор, 15 кг калий), иккинчиси эса июнда (40 кг азот, 
45 кг фосфор, 15 кг калий) ўтказилади. Ҳар икки йилда бир 
марта 20-30 т/га миқдорида гўнг солинади. Компостлар 
қўллаш узум ҳосили ва сифатини оширади.
Тутни ўғитлаш. Тут меваси ҳосилдорлигини ошириш 
ва барг сифатини яхшилашда минерал ҳамда маҳаллий 
ўғитларнинг аҳамияти катта.
Тут етиштириш режалаштирилган майдон тупроқлари 
олдиндан маданийлаштирилади (30-40 т/га гўнг, 60-80 кг 
фосфор ва 45-50 кг калий билан) ва кўчат етиштирилади. 
Етилган кўчатлар кўчириб ўтқазишда гектарига 60-180 кг 
азот ва 30-100 кг фосфор билан озиқлантирилади.
Минерал ўғитлар икки муддатда: кўчатлар экиб бўлингач 
азот йиллик меъёрининг 50% и, орадан бир ой ўтгач азотнинг 
қолган қисми ва фосфорнинг йиллик меъёри тўлалигича 
солинади, изидан суғорилади.
Ҳаётининг иккинчи йилидан бошлаб гектарига 100-
250 кг азот, 50-100 кг фосфор ва 30-50 кг калий тавсия 
этилади ва ўғитларнинг йиллик меъёри тўлалигича эрта 
баҳорда суғориш олдидан тупроққа солинади. Тутга 
ўғит меъёрларини белгилашда майдон тупроқларининг 
агрокимёвий хаританомаси маълумотларидан унумли 
фойдаланиш ва режалаштирилган ҳосилни ҳам ҳисобга 
олиш мақсадга мувофиқдир. 

---

133
Қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган 
ўғитлар ва уларни қўллаш
91–китоб