Қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган ўғитлар ва уларни қўллаш


ой ичида сақлаш усули ва тўшама турига боғлиқ равишда



Download 4,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/58
Sana25.02.2022
Hajmi4,28 Mb.
#261153
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   58
Bog'liq
Ŏğitlar

4 ой ичида сақлаш усули ва тўшама турига боғлиқ равишда 
гўнг таркибидан азот, органик моддалар
ва шалтоқнинг йўқолиши %
Сақлаш 
Сомон тўшамали гўнг
усули
органик 
модда
азот
гўнг шалтоғи
Ғовак
32,6
31,4
10,5
Ғовак-зич
24,6
21,6
5,1
Зич
12,2
10,7
1,9


61
Қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган 
ўғитлар ва уларни қўллаш
91–китоб
Фосфорит талқонини гўнгга исталган пайтда (сақлашнинг 
бошланишидан тупроққа киритгунча) аралаштириш мумкин, 
лекин қанча эрта аралаштирилса, самараси шунча юқори 
бўлади. Гўнг-фосфорит талқони аралашмасини кузги шудгор 
пайтида қўллаш мақсадга мувофиқдир.
Тўшамали гўнг – озиқ моддалар манбаи. Гўнг тўлиқ 
ўғит ҳисобланиб, таркибида ўсимликлар учун зарур озиқ 
моддаларнинг барчасини тутади. Азот ва кул элементларнинг 
ўсимликларни озиқланиши учун лаёқатлилиги гўнгнинг 
таркиби, чириш даражаси ва тупроққа солингандан кейин 
минераллашиш тезлигига боғлиқ.
Гўнг таркибидаги калийнинг асосий қисми ҳаракатчан 
ва хлорсиз шаклда бўлиб, уни тамаки, картошка, мевали ва 
цитрус мевалиларга қўллаш яхши самара беради. Тупроққа 
солинган гўнг ва минерал ўғитлар таркибидаги калий биринчи 
экин томонидан бир хилда (солинган миқдорнинг 60-70% и) 
ўзлаштирилади.
Фосфорнинг асосий қисми гўнгнинг қаттиқ фракцияси 
таркибига киради. Органик моддаларнинг минераллашиши 
жараёнида ортофосфат кислотанинг турли даражада 
эрийдиган тузлари ҳосил бўлади. Бу тузлар гўнгдаги органик 
моддалар билан маълум даражада мулоқотда бўлганлиги 
сабабли тупроқда камроқ боғланиб қолади. Шунинг учун 
гўнг таркибидаги фосфор минерал ўғитлар таркибидагидан 
кўпроқ (25% ва ундан ортиқ) ўзлаштирилади. Гўнгдаги органик 
моддаларнинг, шунингдек, гўнг билан тупроққа биргаликда 
солинадиган минерал ўғитлар таркибидаги фосфорнинг 
ўсимликларга моликлиги ортади. 
Тупроққа гўнг солинган биринчи йилда ўсимликлар 
аммиак шаклдаги азотни ўзлаштиради. Ўсиш даври узун 


62
100 китоб тўплами
бўлган ўсимликлар гўнгдаги азотдан унумли фойдаланади. 
Ўсимликлар турли чорва моллари гўнги таркибидаги озиқ 
моддалардан турли даражада фойдаланади. Масалан, биринчи 
йили экинлар қўй гўнги таркибидан азотнинг 30, от гўнгидан 
20 ва қорамол гўнгидан 18% ини ўзлаштиради.
Гўнгдаги азотдан фойдаланиш коэффициенти, шунингдек, 
гўнгнинг чириш даражасига боғлиқ. Маълумотларнинг 
кўрсатишича, биринчи экин янги гўнг таркибидан 7,8%, чала 
чириган гўнг таркибидан 23,4%, чириган гўнг ва чиринди 
таркибидан мос равишда 17,5 ва 4,8% азотни ўзлаштиради.
Тупроққа янги гўнг солинганда минераллашадиган 
азотнинг асосий қисми микроорганизмлар томонидан ютилади 
ва натижада ўсимликлар азот билан тўла таъминланмай 
қолади. Шунинг учун янги гўнгни анча эрта муддатларда кузги 
шудгор остига бериш мақсадга мувофиқдир.
Бир т гўнг таркибида ўртача 5 кг азот, 2,5 кг фосфор ва 
6 кг калий мавжуд. Гектарига 30 т гўнг солинганда, тупроққа 
150 кг азот, 75 кг фосфор ва 180 кг калий келиб тушади. 
Биринчи йилги экин томонидан тахминан 30-40 кг азот, 22,5 кг 
фосфор ва 100 кг калий ўзлаштирилади. Бу рақамларни бир т
ҳосилнинг шаклланиши учун сарфланадиган азот, фосфор 
ва калий миқдори билан таққосласак, калий етарли бўлгани 
ҳолда, қўшимча равишда азотли ва фосфорли ўғитларни 
қўллаш лозимлиги англашилади.

Download 4,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   58




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish