Ishlatish joylari keltirilgan

Betonning siqilishdagi kubik mustahkamliligi

Betondan tayyorlanadigan kublar press ostida sinalganda namuna ikki xil ko‘rinishda buzilishi mumkin (1.4– rasm). Birinchi holatda beton kubning buzilishi natijasida qisqa asoslari bilan tutashgan ikkita kesik piramida hosil bo‘ladi (1.4,a rasm). Bunday buzilishga sabab beton kub sirti bilan press plitasi orasida hosil bo‘ladigan ishqalanish kuchlari hisoblanadi. Beton kubning ikkinchi hol bo‘yicha buzilishi kuch yo‘nalishida beton kubda paralell yoriqlarning paydo bo‘lishidan sodir bo‘ladi (1.4,b– rasm). Bunday buzilishga sabab beton kub sirti bilan press plitasi orasida ishqalanish kuchlarining nolga teng bo‘lishi hisoblanadi. Davlat standarti beton kublarni sinashda birinchi sxemadan foydalanishni tavsiya etadi. Beton kublarning mustahkamliligini

aniqlashda davlat standartiga muvofiq qirralarining o‘lchami 150 mm bo‘lgan qub shaklidagi namunalar qabul qilingan. Betonning siqilishdagi mustahkamligi standart o‘lchamdagi namunalardan tashqari qirralarining o‘lchamlari 100 mm va 200 mm bo‘lgan beton kublarni sinash yo‘li bilan ham aniqlanishi mumkin. Lekin bu holatda qirralarining o‘lchami 100 mm bo‘lgan beton kub qarshiligi 0,93 koeffitsientga, qirralarining o‘lchami 200 mm bo‘lgan beton kub qarshiligi esa 1,1 koeffitsentga ko‘paytiriladi. Standartga muvofiq beton kublar qirralarining o‘lchami 150 mm qabul qilinadi va qarshiligi R harfi bilan belgilanadi..

3. 
   –rasm. Beton kublarning buzilish sxemalari: a–beton sirti bilan press plitasi orasida ishqalanish
   

mavjud bo‘lganda. b–ishqalanish bo‘lmaganda

Beton kubining siqilishdagi chegaraviy qarshiligi R buzuvchi F_u kuchni shu kuch yo‘nalishiga perendikulyar bo‘lgan kub yoqining A_b .yuzasiga nisbati bilan ifodalanadi, ya’ni:

R  ^{Fu ; (1.2)}
A_b
Betonning kubik qarshiligi uning sifatini nazorat qilish uchungina foydalaniladi. Temirbeton konstruksiyalarda betonning ishlash holati beton kubining ishlash holatidan farq qilib, beton prizmaning ishlash holatiga yaqin bo‘ladi. SHuning uchun hisoblashlarda betonning prizmatik qarshiligi ishlatiladi.

6.