Ishlab chiqarishda havfli zararli holatlar va baxtsiz xodisalar

Xavfsizlikni ta’minlashda psixologiyani ahamiyati.
Mehnatni muhofaza qilishdagi tadbir choralar tarkibida psixologiya muhimo’rinni egallaydi. Zamonaviy ishlab chiqarishda avariyalar, shikastlanishlar muammosi faqat muhandislik uslublari bilan echilmaydi. Tajribalardan ma’lumki avariya va shikastlanishlar asosida muhandis-konstruktorlik kamchiliklari yotadi, shuningdek tashkiliy-psixologik sabablar masalan, kasb bo’yicha xavfsizlik savollariga past darajada tayyorgarlik, etarli bo’lmagan tarbiya, xavfsizlikka mutahasislarni e’tiborsizligi, xafli ishlarga yuqori shikastlanish qatori bilan shaxslarni jalb qilish, ishda odamlarni toliqqan va psixologik xolatda bo’lishi xisobga olinadi. Bular mutahassisni faoliyatida ishonuvchinlikni (xavfsizlikni) pasaytiradi. Xalqaro tajriba, izlanishlar ko’rsatdiki 60-90% maishiy va ishlab chiqarishdagi shikastlanishlar zarar ko’rgan kishilarni aybi bilan sodir bo’ladi. Xavfsizlik psixologiyasi mehnatni muhofaza qilishda psixologik bilimlarni tadbiq qilishni ifodalaydi. Bu erda mehnat faoliyati jarayonida ko’rinadigan psixologik xolatlar turlari to’liq tekshiriladi, psixologik jarayonlar, psixik xususiyatlar ko’rib chiqiladi.
Insonni psixik faoliyatida uchta asosiy gurux qism psixik jarayonlar, xossalari, xolatlari farqlanadi.
Psixik jarayonlar psixik faoliyatni asosini tashkil qiladi. Busiz bilimlarni jamlash hayotiy tajribaga ega bo’lish mumkin emas. Psixik jarayonlar bilish–sezish, xis-tuyg’u qabul qilish, iroda, xotira va b.q.ga farqlanadi.
Psixik xossalar (shaxsni sifati) o’ziga xos xususiyatini, fazilatini (yo’nalishi, xarakteri, temperamenti)ni ifodalaydi. Shaxsni sifatlari ichida zukkolik, zakovatlilik, xis-tuyg’u, iroda, odob-axloq, mehnat ajralib turadi, o’zgarmas va doimiydir.

Psixik xolatlar xilma-xilligi, vaqtincha xarakteri bilan farqlanadi va psixik faoliyatni xususiyatlarini aniqlaydi va psixik jarayonlarga foydali yoki foydasiz bog’lanishi mumkin.

Trankvilizatorlar (seduksen, elenium va b.k.)ni qo’llansa,inson biroz tinchlanadi, lekin nevroz kasalligi kelib chiqadi uyquga chaqiradi, faollik, psixik xolat pasayadi.
Insonni ishga, psixik xolatiga jiddiy ta’sir etadigan alkogol ichimliklarni istemol qilish tavsiya etilmaydi.
Xullas, maishiy va ishlab chiqarish sharoiti asosida insonni psixik xolatini barqaror bo’lishi uchun tadbir chora qo’llash takominlashgan nazorat usulini uyushtirish asosiy vazifalardan biri xisoblanadi.
Nazorat savollari:
1.Kasallanish zaxarlanish tushunchsi
2. Baxtsiz xodisa tushunchasi
3.Jaroxatlanishni tekshirish usullari
4. Jaroxatlanishni sabablari
5.Erganomika va psixalogiya xaqida tushunchangiz