“ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi” kafedrasi

Bitta kuy  40kg bugdoy  2 bolta  2m gazlama.

Keltirilgan misolimizda bolta uchun boshka tovarlar iste’mol Qiymatining farki yuk . Demak, tovarlar endi iste’mol Qiymati emas, balki, bir- birlariga ayirboshlash Qiymatiga ega bulgan tovarlar sifatidaishtirok etadi. Qiymatning bu kengaygan, tula shakli tovar ayirboshlashda muxim bir kiyinchiliklarga duchor buladi. Endi shunday tovarning zaruriyati tugiladiki, unga barcha tovarlarni almashtirish mumkin bulsin. Bu tovarga ega tovar ishlab chikaruvchi uzining xoxlagan tovarini mazkur tovar orkali egallashi mumkin bulsin. Tovar munosabatlarini rivojlanishi natijasida Qiymatning umumiy shakli vjudga keladi. 40kg bugdoyq2 ta boltaq 20m gazlamaq 3gr oltinq1ta kuy.

Endi barcha tovarlar uz Qiymatlarini fakat bitta tovar iste’mol Qiymatida namoyon etadilar. Qiymatning umumiy shakli kimat shakllarining avvalgi shakllaridan farkli ularok, tovarga sarflangan mavxum mexnat mikdoriga mos keladi.Umumiy ekvivalent tarzda barcha tovarlar ishtirok etishlari mumkin.Bu jarayon obektiv xolda mazkur umumiy ekvivalent bulgan tovar (bizning misolimizda kuy ) barcha tovarlarga ayriboshlash xususiyatiga ega. Uning Tashqi natural shakli barcha boshka tovarlar uchun Qiymatning kurinishi sifatida namoyon buladi. Birok, turli davrlardan umumiy ekvivalent rolini xar xil narsalar bajargan va uzgarib turgan .
Bu xol yana kiyinchilik va ziddiyatlarini keltirib chikadi va kuchaytirdi. Tovar munosabatlarning kelgusi rivojlanishi ayrim jarayonlarda ma’lum bir ekvivalent bulgan tovar turli mintaqa, mamlakatlarda ob’ektiv tarzda bir xil xususiyatlarga ega bulishini takozo etdi. Umumiy ekvivalent bulgan tovar osonlikcha mayda bulak kismlarga bulinishi, uz sifati va xajmini uzgartirmasligi, ob- xavo turli tabiat ta’sirlarda tez buzilmasligi, hamda uzok masofalarga osonlik bilan olib borib, savdo- sotik kilishda avzaliklarga ega bulishi va nixoyat, uni uzok vaktgacha tuplash va saklash imkoniyatlarini uzidan namoyon etish zaruriyati vujudga keldi. Demak, Qiymatning pul shakliga ob’ektiv extiyoj tugildi.