“ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi” kafedrasi

Rf q FG’Ank Q Nok * 100

Bu erda F- foyda sum xisobida

Ank - asosiy ishlab chiqarish fondlarini Qiymati, sum xisobida
Nok - normalashtirilgan oborot mablaglari Qiymati, sum xisobida

ASOSIY TAYANCH TUSHUNCHALAR

1. 
   Firma- foydani topish maksadida kuzlangan korxona, kompaniya, biron bir xujalik Tashqiloti, xodimlar soni, mulk shakllari, xukukiy xolati va boshkalarga kura xilma-xil firmalar bor. Firmalarda band bulgan xodimlar soni 2-3 kishidan 20-30 ming kishidan iborat bulishi mumkin, firmalar barcha mulk turdari negizida davlat, kooperativ jamoa Tashqilotlari va maxalliy shaxslari, shuningdek, aralash mulk negizida faoliyat kursatadi.
   

Xozirgi iqtisodiy xayotda firmalarning asosiy kismi nisbatan kichik va mayda. Yirik firmalar nisbatan mustaxkam ishlab chiqarish, texnologik va xom ashyo bazasiga ega bulib, xalqaro mexnat taksimotida faol ishtirok etadi, O’rtacha firmalar kooperatsiyalangan faol ishtirok etadi, O’rtacha firmalar kooperatsiyalangan hamda ixtisoslashgan kismlar va detallar ishlab chiqarish soxasida faoliyat kursatadi. Mayda firmalar asosan tavarlar ishlab chiqarish va axoliga xizmat kursatish bilan shugullanadi.

2. 
   Foyda – sotilgan maxsulot ( kursatilgan xizmatlarning Qiymati bilan tannarxi ayrimasi, kushimcha maxsulotning pul shakli. Foyda daromadning bir kismi. Foydaning muvozanat, xisob-kitob va koldik shakllari mavjud. Maxsulot tannarxini pasaytirish, jadallagtirish asosida ishlab chiqarish xajmini oshirish foyda usishining asosiy omillari xisoblanadi.
   
3. 
   Rentabellik – Tarmok yoki korxonaning fd olib ishlashi. Foyda olish darajasini kursatadi. Foiz xisobida ifodalanadi. Ishlab chiqarish rentabelligi ma’lum davr 9Oy, chorak, yil) da kulga kiritilgan foyda mikdorining shu vaktida foydalanilgan yillik asosiy ishlab chiqarish fondlari va aylanma vositalari Qiymati yigindisiga yoki maxsulotni ishlab chiqarish, sotish xarajatlarining tannarxi nisbati sifatida xisoblanadi. Maxsulot rentabelligi ayrim maxsulot turining daromaddorligi, foydaning aks ettiradi va maxsulot sotishdan olingan foydaning uning tula tannarxiga nisbati bilan xisoblanadi.
   
4.