Ishlab chiqarishda boshqaruv

REJA

I. KIRISH

II.

1.Byudjet chizig’i va byudjet chegarasi

2.Iste’molchi tanlovi va naflilik tushunchasi

3.Byudjet cheklanganligi va iste’molchining muvozanatlik sharti

III. XULOSA

IV. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI


Kirish

Jahon iqtisodiyoti va uning kelajagi bilan bog’liq noaniqliklar saqlanib qolayotganligiga qaramasdan koronovirus pandemiyasi sharoiti va uning davom etishi hamda ushbu vaziyatning dunyo mamlakatlari iqtisodiyotlariga joriy va amaldagi ta’sir ko’rsatishi mumkin bo’lgan oqibatlari bo’yicha kutilma va prognozlarga aniqlik kiritib borilmoqda . Joriy yilning o’tgan davri mamlakatimiz iqtisodiyoti uchun uning tashqi va ichki murakkab iqtisodiy sharoitlariga chidamliligi hamda makroiqtisodiy siyosat instrumentlarini samarali ishlatish borasida ma’lum ma’noda sinov davri bo’ldi.O’z vaqtida ko’rilgan choralar, xususan, tibbiyot tizimini mustahkamlash , ijtimoiy himoya choralarini kuchaytirish , hamda moslashuvchan fiksal va monetar siyosatni yuritilishi koronovirus pandemiyasining mamlakatimizdagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatga ta’sirini yumshatish imkonini beradi. Bu esa o’z navbatida , chuqur iqtisodiy inqirozning oldini olish va ijobiy o’sish sur’atlarini saqlab qolishni ta’minladi.Hisob kitoblarga ko’ra , 2020 yil yakun bo’yicha iqtisodiy o’sish sur’atlari 1-1,5% doirasida bo’lishi kutilib, 2021 yilda 5,1% darajasida bo’lishi prognoz qilinmoqda.Pandemiya sharoitida iqtisodiy subyektlari faoliyatidagi uzilishlar va iqtisodiy faollikning sekinlashishi hisobiga joriy yilning yanvar-sentyabr oylarida aholining real umumiy daromadlari 0,3 % ga pasaydi.Dastlabki ma’lumotlarga asosan , 2020 yil yanvar-sentyabr oylarida davlat byudjet daromadlari 94,4 trln so’mni va xarajatlar 102,1 trln so’mni tashkil etdi . Natijada, 7,7 trln so’mlik taqchillik kuzatilib, YaIM ga nisbatan 1,9% ni tashkil etdi.Joriy murakkab holat butun dunyo kabi O’zbekistonda ham fiksal xarajatlarni keskin oshishiga olib keldi.Jumladan, ishlab chiqarishdagi uzilishlarni bartaraf etish, iqtisodiy faollikni tiklash, aholi sog’lig’ini muhofaza qilish va sog’liqni saqlash ob’ektlari va infratuzilmasini yaxshilashga moliyaviy mablag’lar yo’naltirilishi amalga oshirildi.O’zbekiston Respublikasida davlat qarzi yildan-yilga oshib bormoqda. Bunga asosiy sabablardan biri, mamlakatning tashqi va ichki iqtisodiy jarayonlarida davlatning faol qatnashayotganligidir. Bu, albatta , yaxshi holat, lekin davlat qarzinining oshib borishi iqtisodiy o’sishga o’z salbiy ta’sirini ko’rsatadi. Xozirgi kunda iqtisodiyotni rag’batlantirish eng yo’g’ri yo’l , albatta. Lekin undan ham to’g’risi bu xalqni farovonligini oshirish hisoblanadi.Shuning uchun bu chora-tadbirlar qisqa muddatli ishlarda aniq manzilli samara beradi. Lekin tangani ikkinchi tomonini unutmaslik kerakki, iqtisodiy jarayonlar baribir zanjirli tarzda o’z aks ta’sirini ko’rsatadi.Agar aholiga moliyaviy ko’mak berilsa, bu qisqa muddatli davrda mamlakatda farovonlik darajasini oshiradi.