«ishlab chiqarishda boshqaruv» fakulteti

MARKETING REJASI

Marketingning asosiy printsiplari – bu bozorni bilish, bozorga moslashishi va bozorga ta’sir utkazishda iboratdir.

Bozorni bilish deganda iste’molchilarni xar tomonlama urganish, ularning did va istaklarini bilish kuzda tutiladi. Bunda asosan «Iste’molchi – kirol» – degan shiorga amal kilinadi. Demak, bozorga moslashish talabni kondiradigan maxsulotlarnigina ishlab chiqarmok darkor demakdir, «nima ishlab chiqarilgan bulsa, shuni sotmaslik, balki bozor talab mollariga ishlab chiqarmok zarur». Bozorga ta’sir utkazish – talabni shakllantirish demakdir, ya’ni «tovarni yaratish bilan iste’molchini xam yaratmok lozim».

Marketingning ososiy vazifasi – bozor kontseptsiyasining strategiya va taktikasini ishlab chikshdan iborat.

Eng umumiy kurinishda marketing strategiyasi Tadbirkor imkoniyatlarini bozor talablari darajasiga moslashtirishdir. Taktika deganda esa strategik maqsadlarga erishish uchun marketingning anik yo’naltirilgan amalietini ta’minlash tushuniladi. Anik yo’naltirilgan marketig printsiplari va vazifalariga muvofiq ish kurgan Tadbirkor bozorga nisbatan faol marrad urganadi va shunga muvofiq ish kurgan Tadbirkor bozorga nisbatan faol marrada turadi. Tadbirkor xaridorni kutib utirmaydi, balki bozorni batafsil urganadi va shunga muvofiq ravishda ishlab chiqarish borasida muxim karor kabul kiladi, ayni paytda iste’molchilarni o’z tovarin xarid kilishga ogdiradi va shu yusinda ikaala tomon uchun iloji boricha eng samarador foydali taksimotni ta’minlaydi. Marketingning umumiy printsiplari va vazifalariga karab, faoliyatning anik yunalishlari, asosiy marketing faoliyatining mazmuni belgilanadi. Ularning orasida eng muximlari: bozorni, shuningdek marketingni tanlash bilan boglik masalalarni kompleks ravishda urganish; maxsulot ossortimentini rejalashtirish; talabni va savdoga ragbat beradigan tadbirlarni shakllantirish; savdo va taksimot, marketing faoliyatini boshkarish va nazorat kilish.

Marketing faoliyatini marketing jarayonida kullaniladigan maxsus faoliyat soxalari yoki faoliyati turlari majmui deb baxolash mumkin. Marketing mikyosi – nixoyatda keng. Uning jami maxsus faoliyatini bajarish majburiy, ammo ba’zan uning ayrim tomonlarida uzgaruvchanlik xolatlari xam kuzga tashlanadi, ya’ni bu faoliyat rasmiy mansabi yoki xizmat vazifalariga boglik bulmagan bulmagan xolda xamma tomonidan amalga oshirilishi mumkin. Odatda marketing tizimida ishlab utgan Tadbirkor va tashkilotlar marketing faoliyatining jami tomonlarini bajarishga intilmaydi. Xatto jaxondagi eng yirik korporatsiyalarda biri, boshkarishning bozor kontseptsiyasini birinchilardan bulib kabul kilgan «General motors» firmasi xam marketing faoliyatining barchasini amalga oshirishga imkoniyat topa olmagan. Sababi ishlab chiqaruvchilarning ko’pchiligida zarur moliyaviy, resurslar yuk, yoki muayyan faoliyatni samarali amalga oshirishga kichiklik kiladi, shu bois ular axborotlar tuplash va taxlish etishda maxsus reklama agentliklari va tadkikot tashkilotlari xizmatlarida foydalanishni afzal kuridi.