"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi

1. Bozor muvozanatini ta’minlash funksiyasi.
Bunda baho bozordagi talab 
va taklifning hajmi va tarkibiga ta’sir etish orqali ularni muvozanat holatiga 
keltiradi. 
2. Hisob-kitob, о‘lchov funksiyasi.
Baho qiymatning puldagi ifodasi,
chunki bajarilgan ish hajmi, foyda-zararning barchasi baho asosida hisob-kitob 
qilinadi. 
3. Iqtisodiy regulyator funksiyasi.
Baho bozor iqtisodiyotining asosiy 
vositalaridan biridir. Undagi о‘zgarish bozor holati (konyukturasi)ni bildiradi.
4. Raqobat vositasi funksiyasi.
Raqobat bozor iqtisodiyotini harakatga 
keltiruvchi kuch hisoblanadi. Baho vositasida bellashuv raqobatning asosiy 
kо‘rinishlaridan biri hisoblanadi. Firmalar о‘z raqiblarini yengish, ularni bozordan 
siqib chiqarish uchun bahoni о‘zgartirib turadilar.
 
5. 
Ijtimoiy 
himoya 
funksiyasi.
Baho 
ayrim 
aholi 
toifalarini 
kambag‘allikdan saqlash vazifasini о‘taydi. Odatda aholining nochor va muhtoj 
qatlamlariga tovarlar arzonlashtirilgan baholarda sotiladi. Bular ijtimoiy 
dotatsiyalangan baholar bо‘lib, ularni moliyaviy jihatdan davlat byudjeti yoki 
byudjetdan tashqari mablag‘lar ta’minlaydi. Dotatsiyalangan baholarni davlat 
belgilaydi. 
Bozor iqtisodiyotining о‘ziga xos tizimi borki, u о‘zaro bog‘langan, bir-
birini taqozo etuvchi, ammo turli maqsadlarda qо‘llanuvchi baholar majmuasidan

---

tashkil topadi. Bahoning shakllanish jarayoni murakkab bо‘lib, uning 
ishtirokchilari g‘oyat kо‘pchilikni tashkil etadi. Baholar turli vazifalarni 
bajarganligi sababli ham ularning turi kо‘p. 
Baholarning asosiy turlariga quyidagilar kiradi: 
1. Ulgurji baholar.
Tovarlar kо‘tarasiga katta miqdorda sotilganda bu 
baholardan foydalaniladi. Bunday bahoni asosan ulgurji savdo-sotiq olib 
boriladigan savdo markazlarida uchratish mumkin.