"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti "iqtisodiyot" kafedrasi

Asosiy vositalardan foydalanishning samaradorlik darajasini taxlil 
qilish 
Ko‘rsatkichlar 
Haqiqatda 
o‘tgan yilda 
Haqiqatda 
Joriy yilda 
O‘tgan yilga 
nisbatan 
farqi 
1. Tovar mahsulotlari ulgurji qiyosiy bahoda, 
ming so‘m 
32687726 38285865 +5598139 
2. Sanoat ishlab chiqarishi asosiy 
vositalarining o‘rtacha yillik qiymati, ming 
so‘m 
2785286,5 4074081 
+1288794,5 
5. Ming so‘mlik sanoat ishlab chiqarishi 
asosiy vositalari samaradorligi (1-qat. : 2-
qat.), so‘m 
11,7 
9,3 
Ushbu jadvaldan ko‘rinishicha, hisobot davrida jami sanoat ishlab chiqarishi 
asosiy vositalaridan foydalanish darajasi yaxshilanmagan, ya'ni joriy yili vositadan 
olinadigan samara o‘tgan yilga nisbatan 2 so‘m 40 tiyinga kamaygan. Bus mashina va 
asbob-uskunalarning jami asosiy vositalar tarkibida tutgan salmog‘ining ortishi 
natijasidi. Tovar maxsuloti xajmi o‘tgan yilda 32687726 ming so‘mni tashkil etgan 
bo‘lsa, ushbu ko‘rsatkich xisobot yilida 38285865 ming so‘mni tashkil etgan. Tovar 
maxsulotining joriy yil va xisobot yildagi farqi 5598139 somni tashkil etgan. Lekin 
buni ijobiy farq deb bo‘lmaydi, chunki asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qiymati 
o‘tgan yilga nisbatan 46% foizga o‘sgan bo‘lsada, Tovar maxsuloti xajmi bor yo‘g‘I 
17 % o‘sgan xolos. Bundan kelib chiqib xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, asosiy 
vositaladran samarali foydalanish darajasini yaxshi deb bo‘lmaydi. Bunga sabab, 
asosiy vositalarning eskirgani, ta‘mirtalab bo‘lib qolgani, ta‘mirlash jarayonlarida 
rejalashtirilgan vaqtdan uzoq vaqt talab etilishi, jixozlarning xizmat qilish muddati 
tugaganligidir. 

---

3-BOB. ISHLAB CHIQARISH QUVVATLARIDAN FOYDALANISH 
SAMARADORLIGINI OSHIRISH YO’LLARI.