"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti "iqtisodiyot" kafedrasi

strukturasi 
Zavodga xom ashyo va materiallar yetkazib beruvchilar , bular: 
-
Yaypan paxta tayyorlov maskani; 
-
Qudash paxta tayyorlov maskani; 
-
Navbaxor paxta tayyorlov maskani; 
-
Qo‘qon paxta tayyorlov maskani; 
Zavodga 2ta tuman fermerlari paxta xom ashyosini yetkazib beradi. 
-
Ozbekiston tumani 
-
Furqat tumani 

---

Korxona mulki asosiy fondlar va aylanma mablag‗lar hamda korxona 
balansidagi boshqa moddiy zahiralardan tashkil topadi. Korxona mol - mulkini:
-
ta‘sis etuvchilarning pul va moddiy badallari; 
-
mahsulot, ishlar, xizmatlarni sotishdan va xo‗jalik faoliyatining boshqa 
turlaridan olingan daromadlar; 
-
qimmatli qog‗ozlardan olingan daromadlar; 
-
bank va boshqa qarz beruvchilarning kreditlari; 
-
kapital mablag‗ va byudjet dotatsiyalari; 
-
tashkilotlar, korxonalar va fuqarolarning xayriya maqsadlarida bergan 
badallari; 
-
meros tariqasida, ayirboshlash va sovg‗a qilish yo‗li bilan oladigan 
daromadlari hamda O‗zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida 
taqiqlanmagan mablag‗lar tashkil etadi.
Har bir korxonada mavjud bo‘lgani kabi, zavodda ham asosiy vositalar 
mavjud bo‘lib, ularning xisobi, asosiy vositalar xarakati xisobot shaklida yuritiladi. 
Zavodda ishlab chiqarish texnologiyasi judayam oddiy bo‘lib. Bunda 
quyidagi texnikalardan foydalaniladi; 
-
Djin 4DP-130; 
-
Linter 5LP 
Zavodda djinlar soni 2ta, linterlar soni 10tani tashkil etib ularning ishlab 
chiqarish quvvati bir yilda tonna atrofida, ishlab chiqarish davomiyligi esa 221kun. 
Uskunalar unumdorligi: 
-
Djinlar 1.5 t ∕ s 
-
Linterlar 0.5 t ∕ s 
Ishlab chiqarish quvvatidan foydalanishni xarakterlovchi ko‘rsatkichlar 
tavsifi va ularni aniqlash uslubiyatidan so‘ng, korxona ishlab chiqarish quvvatlaridan
foydalanish darajasi o‘rganiladi. Korxona ishlab chiqarish quvvati deganda
erishilgan yoki mo‘ljallangan texnika darajasi, korxona texnologiyasi, ishlab 

---

chiqarishni tashkil etish natijasida ishlab chiqarilgan eng ko‘p mahsulot miqdori 
tushuniladi.
Korxonaning Ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanish darajasiga 
umumiy baho beramiz. 
Hisob kitoblar uchun quyidagi formuladan foydalanamiz: 
Q = 
I * J 
(11) 
bunda
P – yakuniy mahsulot chiqaruvchi jixozlar soni; 
U – 1 jixozning soatlik unumdorligi; 
F – jihozning 1 yildagi ishlash soatlari soni; 
K
i*j 
– ishlayotgan jihozlar koeffitsienti, 0,95. 
Korxonaning yakuniy mahsulot ishlab chiqaruvchi jihozlarini DP30 
rusumli arrali jinlar tashkil etadi. Ularning soni 2 ta bo‘lib, hammasi ishlamoqda. 
Mashinaning o‘rtacha unumdorligi 1.5 t/soatni tashkil etadi.
Jihozning 1 yildagi ishlash soatlarini quyidagicha aniqlaymiz: 
F = S * K
sm 
* N
k,
(12) 
bunda 
S – ish smenasining davomiyligi
S = 
8 
K
sm
- smena koeffitsienti
K
sm
= 2,75
N
k
– ish kunlari soni, N
k
= 
207 kun
F = 
8 * 2,75 * 207 = 4554 
Endi korxonaning yillik quvvatini topamiz: 
K = 2 * 1,5 * 4862 * 0.95= 13662 tonna 
Demak, korxona yiliga 13662 tonna tola ishlab chiqarish quvvatiga ega 
ekan. 

---

Taxlilni korxonada ishlab chiqarish quvvatidan foydalanish darajasini 
tahlil etishda davom ettiramiz.. 
Bu ko‘rsatkich aniqlanadi: 
K
iq 
= (13) 
bunda
V – haqiqatda yoki reja bo‘yicha ishlab chiqarilgan mahsulot; 
Q – ishlab chiqarish quvvati. 
K
iq 
= 
= 91% 
Tahlil uchun quyidagi jadvaldan foydalanamiz: 
1 - Jadval