Ishlab chiqarishda boshqaruv” fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi «Me’yorlashtirish asoslari» fanidan

1.1.Ishning maqsadi: Xronometraj kuzatuvi asosida vaqt me’yorlarini hisoblash yuzasidan amaliy ko’nikmalar xosil qilish.
1.2.Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Yozgi amaliyot davrida o’tkazilgan xronometraj kuzatuvi natijalari asosida xrono karta shakllantirilsin.
   
2. 
   Xronometraj qatorlari qayta ishlansin, xato qiymatlardan tozalanib, operatsiyani bajarish uchun asosiy vaqt  va yordamchi vaqt  normativlari belgilang.
   

Mayda seriyali ishlab chiqarishda bir detalga ishlov berish operatsiya bo’yicha o’nta uzluksiz xronometraj kuzatuvi o’tkazildi. Xronometraj kuzatuvi natijalari quyidagi jadvalda berilgan.(1-jadval)

№	Ish vaqti elementlari	Kuzatish raqamlari
		1	2	3	4	5
1	Topshiriqni olish	2.0	3.0	1.5	3.0	3.0
2	Instrumentni olish	5.0	6.0	6.5	5.4	7.0
3	Stanokni sozlash	3.5	3.0	3.1	5.0	4.8
4	Zagotovkati o’rnatish	2.5	2.2	2.0	1.1	2.1
5	Stanokni moylash	3.6	4.0	5.0	4.5	6.2
6	Chiqindilarni tozalash	1.0	1.5	1.9	2.4	2.3
7	TNBga tayyor mahsulot topshirish	2.9	2.5	2.8	4.0	5.2
8	Instrumrntlarni topshirish	3.8	3.0	3.2	2.5	2.6

Operatsiyani bajarish bo’yicha aniqlangan xronoqatordagi natijalar qayta ishlanib, Top- operativ vaqt, Td- donabay vaqt normasi aniqlansin. Dam olish , shaxsiy extiyojlar uchun zarur vaqt normasi hamda ish joyiga xizmat ko’rsatish vaqt normasi K=10% operativ vaqtdan. Barqarorlik normativ koeffitsienti 2.1ga teng.
Xronoqatorlarning sifat darajasi bir qatorlik koeiffetsienti asosida tekshirildi (tasodifiy xatolar o’chirib tashlanganholda) hamda ma’ruza darslarida berligan normativ koeiffetsientlar bilan solishtiriladi.
Barqarorlik ko’rsatkichlari (2-jadval)

№	Operatsiya elementlari	Xaqiqiy barqarorlik koeffitsenti	Normativ koeffitsenti	Xulosa
1	Topshiriqni olish	3/1.5=2	2.1	Barqaror
2	Instrumentni olish	7/5=1.4	2.1	Barqaror
3	Stanokni sozlash	5/3=1.6	2.1	Barqaror
4	Zagotovkati o’rnatish	2.3/1.1=2	2.1	Barqaror
5	Stanokni moylash	6.3/3.6=1.7	2.1	Barqaror
6	Chiqindilarni tozalash	2/1=2	2.1	Barqaror
7	TNBga tayyor mahsulot topshirish	5.2/2.5=2	2.1	Barqaror
8	Instrumrntlarni topshirish	3.8/2.5=1.52	2.1	Barqaror

1.Operatsiya har bir elementining o’rtacha davom etishi aniqlanadi:
1-element
T₁=(3+3.1+2.5+3.5+4)/5=3.22
2-element
T₂=(6+7+7.5+6.4+8)/5=6.98
3-element
T₃=(3.5+4+4.1+5+4.8)/5=4.28
4-element
T₄=(1.5+1.2+2+1.1+2.1)/5=1.58
5-element
T₅=(4.6+5+5+4.5+5.2)/5=4.86
6-element
T₆=(2+2.5+1.9+2.4+2.3)/5=2.22
7-element
T₇=(3.9+3.5+3.8+5+5.2)/5=4.28
8-element
T₈=(1.8+3+4.2+2.5+2.6)/5=2.82


2.Umumiy operatsiyalarni bajarish vaqti, ya’ni operativ vaqt
T_oper= 3.22+6.98+4.28+1.58+4.86+2.22+4.28+2.82=30.24 sekund = 0.504 minut
3.Vaqt me’yori quyidagicha:
Tv = Top.x (1+K/100)=1.4*1.12 =1.568 minut
4.Donabay vaqt me’yori esa:
Td.v. =Tv+Ty/p = 1.568+5/10=2.068minut