Ishlab chiqarish omillari va ishlab chiqarish jarayoni

ishlab chiqarish jarayoni.

Nomoddiy ishlab chiqarish

MODDIY ISHLAB CHIQARISH

Ishlab chiqarish — bu, jamiyat a’zolarining yashashi, mamlakatning rivoji, taraqqiyoti uchun zarur bo‘lgan moddiy va ma’naviy boyliklarni yaratish jarayonidir. Ishlab chiqarish jarayoni kompleks jarayon bo‘lib, bir-biri bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan texnologik va mehnat jarayonlarini o‘z ichiga oladi. Texnologik jarayon – bu, mehnat buyumlari o‘zgarishi (shakli, tashqi ko‘rinishi, katta-kichiqligi, agregatlik holati, tuzilishi va h.k.)ning natijasi bo‘lib, tabiiy jarayonlarni ham o‘z ichiga oladi. Bunday holda jonli mehnat ishtirok etmaydi. (masalan, quritish - quyma, betonning qurishi, material yoki detallar moylangandan so‘ng atmosfera sharoitida qurishi), lekin bu jarayon ma’lum darajada kishilar nazorati ostida olib boriladi. Mehnat jarayoni – bu, jismoniy va aqliy energiyaning sarflanishi bo‘lib, iste’mol qiymati yaratishga qaratilgandir.
Ishlab chiqarish jarayoni asosiy va yordamchi jarayonlarga bo‘linadi. Shuningdek, har qanday asosiy jarayonni ham tarkibiy qismlarga bo‘lish mumkin (mahsulotlarning ayrim qismlarini tayyorlash jarayoni parallel va ketma-ket olib boriladi). Bunday qismlar asosiy mahsulotni tayyorlash bosqichi deyiladi (har qaysi bosqich texnologik jihatdan alohida ishlab chiqarish jarayonining bir qismini tashkil etadi). Ishlab chiqarish jarayonining bosqichsi bir-biridan qo‘llaniladigan texnologik usullar, uskunalarning xarakteri va xodimlarning ixtisoslanishi bilan farq qilinadi. Masalan, mashinasozlik korxonalarining asosiy jarayoni uchta bosqichdan iborat: tayyorlash; qayta ishlash; yig‘uv.

KETMA-KET ISHLAB CHIQARISH JARAYONI

ISHLAB CHIQARISH LINIYASI

Ishlab chiqarish jarayoni sanoat mahsulotini tayyorlashdagi roliga qarab,asosiy, yordamchi va xizmat qiluvchi jarayonlarga bo‘linadi. Mehnat buyumlarining asosiy mahsulotga aylantirilishi asosiy jarayon deb ataladi.Bunday jarayonlarga mashinasozlik zavodlarida quyidagilar kiradi: tayyorlov bosqichsida – cho‘yanni vanrankalarda eritish, detallar quyish uchun qum qoliplarni tayyorlash; ishlov beradigan bosqichda – u mexanizmga asoslangan yoki issiqlik yo‘li bilan detallarga o‘ziga xos xususiyat, o‘lchov va sirtqi tomonga sifatli ishlov berish;
payvandlashda – detallarni bir tugunga (uzelga) yig‘ish yoki tamomlangan buyumlar – mashina va ularning qismlarini va komplekt buyumlarni (podshipnik, elektromotor, asboblar) yig‘ish.