Ishlab chiqarish nazariyasi. Ishlab chiqarish harajatlari ishlab chiqarish omillari. Ishlab chiqarish funksiyalari va ulardan foydalanish Ishlab



Download 268,65 Kb.
bet10/12
Sana18.07.2022
Hajmi268,65 Kb.
#820642
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
3-мавзу маърузаси

Yalpi o’zgaruvchan xarajatlar (TVC – total variable cost) barcha o‘zgaruvchan ishlab chiqarish omillariga bo‘lgan yalpi xarajatlar.
TVC = p1q1+p2q2+...+pnqn (34)
p1,p2, pn - o‘zgaruvchan ishlab chiqarish omillarining narxlari; q1, q2, qn - o‘zgaruvchan ishlab chiqarish omillarining soni.
O‘rtacha harajatni ba’zi hollarda o‘rniga bilan ham belgilaydi.
Grafik ko‘rinishda umumiy harajat chizig‘i o‘zgarmas va o‘zgaruvchan harajatlar chiziqlarini qo‘shish bilan hosil qilinadi (38-rasm).




38-rasm. Umumiy harajatlar

O‘rtacha umumiy harajatlarni umumiy harajatni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga bo‘lish yo‘li bilan aniqlash mumkin:


(35)
yoki o‘rtacha o‘zgarmas (AFC) va o‘rtacha o‘zgaruvchan (AVC) harajatlarni qo‘shish yo‘li bilan aniqlanadi:
(36)
, va chiziqlarining grafikdagi ko‘rinishi quyidagi rasmda keltirilgan (39-rasm).
39-rasm. va chiziqlarining grafiklari
O‘rtacha harajatlar va ularning grafiklarini o‘zaro joylashuvi

O‘rtacha umumiy harajatlar firma faoliyatini tahlil qilishda asosiy ko‘rsatkichlardan biri hisoblanadi. O‘rtacha umumiy harajat bilan narx o‘rtasidagi farq orqali firmaning olayotgan foydasi yoki zarari aniqlanadi.


Chekli harajat (MC - Marginal Cost) - ishlab chiqarish hajmini kichik miqdorga (odatda bir birlikka) oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan qo‘shimcha umumiy harajatdir:
(37)
Bu erda chekli o‘zgarmas harajat bo‘lgani uchun, chekli harajat chekli o‘zgaruvchan harajat ga teng ( ).
- chekli o‘zgaruvchan harajat bo‘lib, mahsulotni qo‘shimcha bir birlikka ( ) oshirgandagi o‘zgaruvchan harajatning o‘sgan qismi ga teng.
YUqoridagi formuladan ko‘rinib turibdiki, o‘zgarmas harjat chekli harajat miqdoriga ta’sir qilmaydi. Chekli harajat o‘zgaruvchan harajat funksiyasidan olingan hosilaga teng:
(38)
Harajatlar funksiyasi grafiklari bir-biriga nisbatan shunday joylashganki, boshlanishda chekli harajatlar kamayib boradi (bu erda asosiy sabab, ishlab chiqarish masshtabi kengayishining musbat samarasi va optimal texnologik ishlab chiqarish hajmiga chiqish hamda o‘zgarmas harajatlarning kamayishi). Optimal hajmdan keyingi ishlab chiqarish hajmining o‘sishida kam samarali resurslarni ishlab chiqarishga jalb qilish, ishlab chiqarish masshtabini ortiqcha kengayishi natijasida boshqaruv samaradorligining kamayishi, harajatlarning ortishi natijasida chekli harajatlar o‘sib boradi.
Umumiy, o‘rtacha, o‘zgaruvchan va chekli harajatlar grafiklarining tipik joylashuvi quyidagi 40-rasmda keltirilgan:





Download 268,65 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish