Ишлаб чиқаришнинг метрологик асослари

Metrologiyaning asosiy maksadlari va vazifalari

Metrologiya asoslari fanini o’rganishdan maqsad: talabalarda xalq xo’jaligining texnika-texnologiya, menejment va marketing sohalaridagi ishlab-chiqarish, savdo, nazorat va iste’mol hamda mahsulot sifati, sifatni boshqarish tizimini joriy etishga bog’liq bo’lgan turli metrologik masalalar bilan shug’ullanish borasida etarli bilim va malakalarni hosil qilish.

Asosiy vazifalar esa talabalarni uzluksiz ta’lim tizimida metrologiya asoslari bo’yicha tayyorlashdan kelib chiqadi. Bunda maxsus fanlar doirasida rivojlanuvchi va chuqurlashuvchi metrologiya, metrologik ta’minot, metrologik xizmat bo’yicha fundamental ma’lumotlar o’rganiladi.

Metrologik ta’minotning o’z oldiga qo’ygan asosiy maqsadlari:

• 
  mahsulot sifatini, ishlab chiqarish va uni avtomatlashtirishning samaradorligini oshirish;
  
• 
  detallar va agregatlarning o’zaro almashuvchanligini ta’minlash;
  
• 
  moddiy boyliklarning va energetik resurslarining hisobini olib borish ishonchliligini ta’minlash;
  
• 
  atrof-muhitni himoya qilish;
  
• 
  salomatlikni saqlash va hokazolar.
  

Metrologik ta’minot darajasi mahsulotning sifatiga bevosita ta’sir qiladi. Bu ta’sir samaradorligini yanada oshirish maqsadida metrologik profilaktika ishlariga va ishlab chiqarishni tayyorlashdagi
metrologik ta’minot masalalariga alohida ahamiyat beriladi. Bu esa o’z vaqtida respublikamizda bozor munosabatlarini yanada chuqurroq shakllanishiga va ishlab chiqarilgan mahsulotlarning eksport imkoniyatini oshirilishiga munosib zamin yaratadi.

3. Metrologiyaning rivojlanish boskichlari

O’lchashlar haqidagi fanning tarixi minglab yillarni tashkil etadi. Ushbu rivojlanish davrini uning mazmuni va mohiyatiga asoslangan holda quyidagi bosqichlarga bo’lish mumkin:

1. 
   Antik rivojlanish davri.
   
2. 
   Stixiyali rivojlanish davri.
   
3. 
   Metrik tizimning joriy etilishi.
   
4. 
   Metrologiya xizmatlarining integrasiyalashish davri.
   
5. 
   O’zbekistonning mustaqillik davridagi rivojlanishi.