Ишлаб чиқаришнинг метрологик асослари



Download 0,86 Mb.
bet45/72
Sana07.03.2022
Hajmi0,86 Mb.
#485946
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   72
Bog'liq
metrologiya g\'ulomov

qo’shimcha xatoliklarga bo’linadi.

Normal (graduirovka) sharoitda ishlatiladigan asboblarda hosil bo’ladigan xatolik asosiy xatolik deyiladi. Normal sharoit deganda harorat 20S5S, havo namligi 65 %15 %, atmosfera bosimi (750
30) mm.sim.ust., ta’minlash kuchlanishi nominalidan 2% ga o’zgarishi mumkin va boshqalar.
Agar asbob shu sharoitdan farqli bo’lgan tashqi sharoitda ishlatilsa, hosil bo’ladigan xatolik qo’shimcha xatolik deyiladi.
Mohiyati, tavsiflari va bartaraf etish imkoniyatlariga ko’ra:
    • Muntazam xatoliklar;


    • Tasodifiy xatoliklar;

    • Qo’pol xatoliklar yoki yanglishuv xatoliklarga bo’linadi.

Muntazam xatolik deb umumiy xatolikning takroriy o’lchashlar mobaynida muayyan qonuniyat asosida hosil bo’ladigan, saqlanadigan yoki o’zgaradigan tashkil etuvchisiga aytiladi.
Umumiy xatolikni quyidagicha tasvirlashimiz mumkin:

O’lchash xatoliklari
Bunda:
m – muntazam xatolik
t – tasodifiy xatolik
q – qo’pol xatolik
Muntazam xatoliklarning kelib chiqish sabablari turli tuman bo’lib, tahlil va tekshiruv asosida ularni

aniqlash va qisman yoki butkul bartaraf etish mumkin bo’ladi. Muntazam xatoliklarning asosiy guruhlari quyidagilar hisoblanadi:

  • Uslubiy xatoliklar;

  • Asbobiy (qurilmaviy) xatoliklar;

  • Sub’ektiv xatoliklar.

O’lchash usulining nazariy jihatdan aniq asoslanmaganligi natijasida uslubiy xatolik kelib chiqadi.
O’lchash vositalarining konstruktiv kamchiliklari tufayli kelib chiqadigan xatolik asbobiy xatolik deb ataladi. Masalan: asbob shkalasining noto’g’ri graduirovkalanishi (darajalanishi), qo’zg’aluvchan qismning noto’g’ri mahkamlanishi va hokazolar.
Sub’ektiv xatolik - kuzatuvchining aybi bilan kelib chiqadigan xatolikdir.
Umumiy xatolikning ikkinchi tashkil etuvchisi - tasodifiy xatolik bo’lib, bir xil sharoitda, bir kattalikni takror o’lchashlarda tasodifan o’zgaruvchan xatolikdir.
O’lchash jarayonida qo’pol (o’tkinchi) xatolik yoki yanglishuv xatolik ham hosil bo’lishi mumkin-ki, bu xatolik ham tasodifiy kattalikning bir turkumi hisoblanadi.
Qo’pol xatolik asosan operator (kuzatuvchi)ning xatosi bilan yoki uning asbob ko’rsatishini noto’g’ri kuzatib yozib olishidan, hamda o’lchashni o’tkazish sharoitini keskin o’zgarishidan kelib chiqadi.
Qo’pol xatolikni ko’pincha o’lchash natijalarini qayta ishlashda hisobga olinmaydi.
Muntazam xatolikni, uni keltirib chiqaruvchi sababi, o’lchash

jarayonida kelib chiqish xarakteri bo’yicha, hamda o’zgarish xarakteriga qarab, turlash qabul qilingan.
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   72




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish