Ишлаб чиқаришнинг метрологик асослари

O’lchash vositalarini ishlab chiqish, yaratish (ta’mirlash, sotish, ijaraga berish) uchun lisenziya - davlat metrologiya xizmati tomonidan yuridik va jismoniy shaxslarga beriladigan, mazkur faoliyat turlari bilan shug’ullanish xuquqini guvohlantiruvchi hujjat
Savol va topshiriqlar

1. 
   Metrologiya fanining paydo bo’lishi va rivojlanishi to’g’risida gapirib bering.
   
2. 
   Metrologiya fanining mohiyati nimadan iborat?
   
3. 
   Metrologiya fanining rivojlanishida qanday bosqichlarni ko’rsatishimiz mumkin?
   
4. 
   Hozirda o’zbek metrologiya xizmatining olida turgan asosiy vazifa nimadan iborat?
   
5. 
   Tabiiy va antopometrik birliklar to’g’risida so’zlab bering.
   
6. 
   Кelgusida egallaydigan mutaxassisligingiz doirasida o’lchashlarning ahamiyati qanday?
   
7. 
   Ilm-fan va iqtisodiyotning rivojlanishida sharq metrologiyasining tutgan o’rni.
   
8. 
   Ishlab chiqarish va uning tarmoqlarida metrologik xizmat va ta’minot haqida tushuncha bering.
   

II BOB. METROLOGIYANING HUQUQIY ASOSLARI

1. 
   O’zbekiston Respublikasining “Metrologiya to’g’risida” gi Qonuni
   

Ma’lumki, 1993 yilning 28 dekabrida Prezidentimiz tomonidan ketma-ket uchta, ya’ni “Standartlashtirish to’g’risida”, “Metrologiya to’g’risida” va “Mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish” Qonunlari imzolangan edi. Bu qonunlarning hayotga tadbiq etilishi respublikamizdagi mavjud metrologiya xizmatini yangi rivojlanish bosqichiga ko’tarilishiga asos bo’ldi. Shulardan biri, ya’ni “Metrologiya to’g’risida” gi qonun ustida biroz to’xtalib o’tamiz.

Bu qonun respublikamizda metrologiyaning rivojlanishiga va metrologik ta’minot masalalarini hal etishning mutlaqo yangi bosqichiga olib kirdi.
“Metrologiya to’g’risida” gi qonun 5 bo’limdan iborat bo’lib, bu bo’limlar 21 moddani o’z ichiga olgan. Respublikamizda metrologiya xizmatini yo’lga qo’yish va bunda jismoniy va yuridik shaxslarning ishtiroki va funksiyalari, bu boradagi javobgarliklar bo’yicha keng ma’lumotlar berilgan.
Qonunda ko’rsatilganidek, o’lchash vositalarining davlat sinovlarini o’tkazish, ularning turlarini tasdiqlash va davlat ro’yxatiga kiritish “O’zstandart” agentligi tomonidan amalga oshiriladi.
Qonunda yana bir masala - davlat ro’yxati belgisini qo’yish to’g’risida ham bayon etilgan. “Metrologiya to’g’risida” gi qonunda aytilishicha, tasdiqlangan o’lchash vositalariga yoki ularning foydalanish hujjatlariga ishlab chiqaruvchi davlat ro’yxati belgisi qo’yilishi shart.
Ma’lumki, ishlab chiqarishdagi o’lchash vositalarining holati va ularni vaqti-vaqti bilan qiyoslashdan o’tkazib turish har doim e’tiborda bo’lmoqligi lozim. Ular bo’yicha ro’yxatlar tuziladi va
o’lchash vositalari turkumlarining ro’yxati “O’zstandart” agentligi tomonidan tasdiqlanadi. Ilmiy-tadqiqotlar bilan bog’liq o’lchash vositalari, asboblari, qurilmalari hamda o’lchovlari “Metrologiya to’g’risida”gi Qonunning 17-moddasi asosida “O’zstandart” agentligining davriy ravishda qiyoslashdan o’tkazilib turilishi lozim bo’lgan o’lchash vositalari guruhining ro’yxatiga kiritilgan bo’lib, shu qonunning 7-moddasiga binoan, amaliy foydalanishda bo’lgan o’lchash vositalari belgilangan aniqlikda va foydalanish shartlariga mos holda, qonuniy birliklardagi o’lchash natijalari bilan ta’minlashlari lozimligi alohida ko’rsatib o’tilgan.