«Ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштириш» фани маърузаларини ўқитиш технологиялари

5.3.2. KPV-604 o’zgarmas tok kontaktorlari
  KPV-604   turdagi   kontaktorlar   dizelni   ishga   tushirish   jarayonida   tortuv
generatorining ishga tushirish chulg‘amini ulash uchun qo‘llanib, katta miqdordagi
136

---

tokni kommutatsiya qilish uchun mo‘ljallangan. Kontaktorning bitta asosiy ulovchi
kontakti mavjud bo‘lib, monoblok tuzilishi ega (5.15- rasm). Kontaktorning barcha
qismlari   va   detallari   magnit   o‘tkazgichning   tutqichida   yig‘iladi   va   asosga
o‘rnatiladi (5.16-rasm).
5.15- rasm. KPV-604 kontaktorining tashqi ko‘rinishi
Magnit   o‘tkazgich   tutqichida   magnit   tizimini   hosil   qiluvchi   tortuvchi
g‘altakli o‘zak va yakor mahkamlangan. Yakor asosiy tutqich teshigiga tortiladi va
ikki prujinalari bilan tutqich prizmasiga siqiladi.
Tutqichning   boshqa   uchida   yoy   so‘ndiruvchi   tizimli   plastmassa   asos
o‘rnatilgan. Yoy so‘ndirish tizimi yoy so‘ndiruvchi g‘altak, yoy so‘ndiruvchi shox,
yoy so‘ndiruvchi yon tomon, yoy so‘ndiruvchi kamera, asosiy qo‘zg‘aluvchi va
qo‘zg‘almas kontaktlardan tashkil topgan (5.17 - rasm). 
Yoy   so‘ndiruvchi   kameraning   holati   yon   tomonda   o‘rnatilgan   yassi
prujinalar   bilan   mustahkamlanadi   va   kontaktordan   avvaldan   mahkamlangan
joylarni   zaiflashtirmasdan   yechib   olinadi.   Elektromagnit   g‘altagidan   tok   o‘tishi
natijasida   yakor   o‘zakga   tortiladi.   Yakor   tutqichiga   mustahkamlangan
137

---

qo‘zg‘aluvchi   kontakt   qo‘zg‘almas   kontakt   bilan   tutashadi.   Kontaktlarning
boshlang‘ich   va   so‘nggi   siqilishi   kattaligi   prujina   bilan   ta’minlanadi   va   uning
oldindan tortib qo‘yilish yo‘li bilan boshqariladi. Ko‘priksimon turdagi yordamchi
kontaktlar  alohida  qism shaklida   tayyorlangan.  Yordamchi kontaktlar  kontaktor
o‘rnatilgunicha alohida yig‘iladi va boshqariladi. Ularni kontaktor yakoriga qayta
ulash uchun maxsus plastinaga mahkamlanadi.
5.16-rasm. KPV-604 kontaktorining kesimi:
1- asosiy tutqich; 2- o‘zak; 3- g‘altak; 4- plastmassa asos; 5-yoy so‘ndiruvchi g‘altak; 6-
yoy so‘ndiruvchi shox; 7- qo‘zg‘almas kontakt; 8- yoy so‘ndiruvchi yon tomon; 9- yoy
so‘ndiruvchi kamera; 10- yassi prujina; 11- qo‘zg‘aluvchi kontakt; 12- qo‘zg‘almas kontaktning
shoxi; 13- yakor; 14- tutqich; 15- asos; 16- asosiy prujina.
138

---

5.17-rasm. KPV-604 kontaktorining qismlari:
1- asosiy tutqich; 2- o‘zak; 3- botiq g‘altak; 4- plastmassa asos; 5-yoy so‘ndiruvchi
g‘altak; 6- yoy so‘ndiruvchi shox; 7- qo‘zg‘almas kontakt; 8- yoy so‘ndiruvchi yon tomon; 9-
yoy so‘ndiruvchi kamera; 10- yassi prujina; 11- qo‘zg‘almas kontakt; 12- qo‘zg‘almas
kontaktning shoxi; 13- yakor; 14- tutqich; 15- asos;  16- asosiy prujina; 17- qaytaruvchi prujina;
18-plastina.