«Ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштириш» фани маърузаларини ўқитиш технологиялари

Elektr   magnit   ajratgichli   avtomatik   o'chirgich
  konstrukciyasi   bo'yicha
yuqorida keltirilgan issiqlikdan ajratuvchi avtomatik o'chirgich kabi bo'lib farqi
ishga tushirish richagi o'chirgich korpusi ichida joylashgan elektr magnit yakorida
joylashgan chiqiqda ushlab turiladi. Tok qiymati ruhsat etilgan qiymatdan ortib
ketsa   yakor   ishga   tushib   ishga   tushirish   richagini   qo'yib   yuboradi   va   yuqorida
keltirilgandek   kontaktlar   ajraladi.           Elektr   magnit   ajratgichli   avtomatik
o'chirgichga   misol   tariqasida   teplovozlarda   qo'llaniladigan   A   63   avtomatik
o'chirgichni keltirish mumkin.   
225

---

7.2. - rasm AK-63 Avtomatik o'chirgich:
1-tub qismi; 2-plunjer; 3-quvurcha; 4-g’altak; 5-mahsus suyuqlik; 6, 8, 11, 21, 25-
prujinalar; 7-qutb uch qismi; 9-yakor; 10-koromislo; 12-reyka; 13-richag; 14-korpus; 15- chiqish
qismi; 16-yoy so'ngdirish kamerasi; 17- chiqish qismlari; 18-qopqoq; 19-yordamchi kontaktlari;
20 - ishga tushirish richagi ushlagichi; 22-o'q; 23-baraban; 24- ustuna; 26- sterjen;  27 -
qo'zg’almas kontakt, 28 - qo'zg’aluvchan kontakt;  a) - o'chirgich ishga tushirilgan; b) -
avtomatik o'chirilgan holati; v) - qo'lda o'chirilgan holati.
Kombinaciyalashgan   avtomatik   o'chirgichlar   o'z   tarkibida   issiqlikdan
ajratuvchi va elektr magnit elementlarini ichiga olgan bo'lib ishga tushirish richagi
ikki ushlagichdan qaysi biri ishga tushsa qo'yib yuboriladi.    Kombinaciyalashgan
ajratgichli   avtomatik   o'chirgichga   misol   tariqasida   teplovozlarda   qo'llaniladigan
AЕ - 25 markali  avtomatik o'chirgichni keltirish mumkin.         
Avtomatik   o'chrgichning   ajratish   elementining   qo'llanilishiga   qarab
avtomatik     o'chirgichlardan   qaysi   zanjirlarda   foydalanish   belgilab   olinadi.
Issiqlikdan   ajratuvchi   elementga   ega   avtomatik   o'chirgichlardan   asosan   o'ta
226

---

yuklanish   bo'lish   ehtimoli   katta   zanjirlarda   foydalanish   taviya   etiladi.   Chunki
ajratuvchi elementning qizishi uchun o'ta yuklanish tok miqdoriga proporcional
ma'lum vaqt talab qilinadi.  
Elektr magnit ajratgichli avtomatik o'chirgichlardan zanjirda qisqa tutashuv
bo'lishi kutilayotgan hollarda foydalanish tavsiya etiladi. Elektr magnit ajratgichli
avtomatik o'chirgichlar deyarli bir lahzada qisqa tutashuv natijasida tok miqdorini
ortishidan ishga tushadi. 
Kombinaciyalashgan   ajratgichli     avtomatik   o'chirgichlar   zanjirlarni   qisqa
tutashuvdan va o'ta yuklanishdan to'liq himoya qiladi.  
  Avtomatik   o'chirgichlarning   asosiy   ko'rsatkichlaridan   biri   bu   ishlab
chiqaruvchi   tomonidan   o'rnatilgan   belgilangan   atrof   muhit   sharoitida   uning
kontaktlaridan o'tayotgan nominal tok