Ishdan ko’zda tutilgan maqsad

1-TAJRIBA ISHI
O’ZGARUVCHAN TOK ZANJIRIDA ELEKTR ENERGIYASI ISTE'MOLCHILARINI KETMA-KET ULASH
Ishdan ko’zda tutilgan maqsad:

1. 
   Kirxgofning ikkinchi qonunini o’zgaruvchan tok zanjiri uchun tatbiq qilishni o’rganish.
   
2. 
   O’zgaruvchan tok zanjirining to’la qarshiligi shuningdek uning tashkil etuvchilari – aktiv qarshilik R va reaktiv qarshilik X ni aniqlashni o’rganish.
   
3. 
   Zanjirning parametrlari induktivlik L va sig‘im C ni aniqlash.
   
4. 
   Zanjirning parametrlariga qarab tok va kuchlanish turli fazaviy siljish burchaklariga ega bo’lishini, ostsillograf yordamida ko’rib ishonch hosil qilish.
   

Tajriba ishiga tushuntirish
Bu ishda o’zgaruvchan tok zanjirida iste'molchilarni ketma-ket ulashning quyidagi hollari o’rganiladi:
a) yuklama ikkita aktiv qarshilikdan iborat (R 1 va R 2 reostatlar)
b) aktiv va induktiv qarshilik–reostat R 1 va induktiv g‘altak L dan iborat.
v) yuklama aktiv va sig‘im qarshiligi–reostat R 1 va kondensator C dan iborat.
O’zgaruvchan tok zanjiriga elektr energiyasi iste'molchilari ulanganda Om qonuni quyidagicha ifodalanadi:

bu yerda I va U-tok va kuchlanishning ta'sir qiymati. Z- zanjirning to’la qarshiligi, om ; R-aktiv qarshilik, om ; X_L – induktiv qarshilik, om ; X_C – sig‘im qarshilik, om ;

bu yerda L-induktivlik, gn; C-sig‘im, mkf; f₂ -o’zgaruvchan tok burchak chastotasi sek, f-tarmoqdagi o’zgaruvchan tok chastotasi, gs. Bunday zanjirda iste'mol qilinayotgan aktiv quvvat quyidagiga teng :
P = U I cos
bu yerda cos -quvvat koeffitsiyenti.
-tok va kuchlanish orasidagi fazaviy siljish burchagi.
Umuman o’zgaruvchan tok tarmog‘iga ulangan elektr zanjiri turli xarakterli
parametrlarga ega (induktivlik, sig‘im yoki aktiv qarshilik), u holda (Kirxgofning 2-
qonuniga ko’ra) zanjirning qismlaridagi kuchlanishlar tushuvining algebraik yig‘indisi,
o’zgarmas tok zanjiridagi kabi manbaning kuchlanishiga teng bo’lmay balki undan katta
bo’ladi. O’zgaruvchan tok zanjiri uchastkalarida kuchlanish tushuvi vektorlarining
geometrik yig‘indisi tarmoq kuchlanishiga teng bo’ladi.